MS - Multipl Skleroz Nöbetiyle İlgili Sık Sorulan Sorular

MS NÖBETİYLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULARIN BAŞLIKLARI:

1. Multipl Skleroz (MS) Hastalığında Akut Şiddetlenme Nedir?
2. MS Nöbeti Geçirirseniz Hastaneye Gitmeniz Gerekir mi?
3. MS Nöbetinde Tedavi Nasıldır?
4. MS Nöbetlerinde Tedavilerin çayyolu evden eve nakliyat En Sık Neden Olduğu Yan Etkiler Nelerdir?
5. MS Nöbetlerinin Tedavileri Risk Oluşturur mu?
6. MS Nöbeti Tedavi Yapılmadan Geçer mi?
7. MS Nöbetinde Tedavinin Etkili Olması Ne Kadar Sürer? Tedavinin İşe Yaradığı Nasıl Anlaşılır?
8. MS Nöbeti Geçirirseniz MS Tedavi Planının Değişmesi mi Gerekir?
9. MS Nöbeti Tedavileri MS’in Bazı Belirtilerini de Tedavi Eder mi?
10. MS Nöbeti Geçirirseniz Rehabilitasyon Programına Gitmeniz Gerekir mi?

1) Multipl Skleroz (MS) Hastalığında Akut Şiddetlenme Nedir?
MS hastalığı nükseden kişinin yeni veya daha da kötüleşen belirtileri 24 saatten uzun bir süre boyunca yaşadığı durumlara MS’in akut şiddetlenmesi, MS’in nüksetmesi ya da MS nöbeti denir. Bu duruma, beyinde ya da omurilikte oluşan bağışıklık sistemiyle alakalı yaralanmalar neden olur. Böyle yaralanmalar oluştuğunda, birkaç saat ya da birkaç gün içinde yeni belirtiler ortaya çıkar. Belirtiler arasında uyuşma, karıncalanma, kas zayıflığı, koordinasyonda güçlük, görüşte değişiklik ve mesaneyle bağırsak hareketlerinde değişiklikler vardır.

Tüm şiddetlenmeler MS nöbetinden kaynaklanmaz. Vücudun üzerindeki stres, solunum yolu enfeksiyonu, sindirim sistemi enfeksiyonu ya da idrar yolu enfeksiyonu gibi enfeksiyonlar ve vücut ısısın artması önceden oluşan nörolojik yaralanmaları açığa çıkarabilir. Bu duruma, sahte nüksetme ya da pseudo nüks denir. Pseudo nüks, MS nöbetleriyle aynı tedaviyi gerektirmez. Hastalığın nüksetmesi ve pseudo nüks arasındaki fark doktorunuz tarafından anlaşılır.

2) MS Nöbeti Geçirirseniz Hastaneye Gitmeniz Gerekir mi?
Yeni nörolojik belirtiler yaşıyorsanız hemen doktorunuzla görüşmelisiniz. Belirtilerinizin ciddiyetine göre hastaneye gitmeniz gerekmektedir. Hastanede, MR taraması ve diğer testler yapılır.

Genel olarak, fiziksel bir engele neden olan belirti yaşadığınızda hemen hastaneye gitmelisiniz. Örneğin, birden bire görememeye, yürüyememeye ya da uzuvlarınızı kullanamamaya başlarsanız hastaneye gitmeniz gerekir. Belirtileriniz düzelirse eve geri dönebilirsiniz. Belirli bir engeliniz yoksa hastanede muayene edilirsiniz. Doktorunuz sizi bu nöbetler sırasında yakından takip etmek isteyecektir.

3) MS Nöbetinde Tedavi Nasıldır?
Yeni bir MS nöbetinin tedavisinde kortikosteroid kullanılır. Tedavinin amacı, iltihaplanmadan kaynaklanan yaralanmaları en aza indirerek iyileşme sürecini hızlandırmaktır. Genel tedavi, 3 veya 5 gün boyunca yüksek dozda kortikosteroid verilmesinden oluşur. Bu tedavi, damardan verilebileceği gibi ağız yolundan da uygulanabilir. Ağızdan alınan ilaçların dozajının azaltılması genellikle 3 – 4 haftayı bulur. Bu süreçte ilacın dozu yavaş yavaş azaltılarak ilacın bırakılması sağlanır.

Damardan yüksek dozda verilen steroid tedavileri hastanede yapılır. Yüksek dozlu ağızdan alınan ilaçlar evde kullanılabilir ve bu ilaçlar en az iğneler kadar etkilidir. Ancak ilaç tedavisinde kullanılan günlük ilaç sayısı 20 ilaca kadar çıkmaktadır.

Bazı kişilerde MS’ten kaynaklanan akut ve çok daha ciddi nörolojik belirtiler olabilir ama kortikosteroidlere iyi tepki vermezler. Bu kişilerin genellikle hastanede kalmaları ve 3 – 5 gün boyunca plazma değişimi tedavisi almaları gerekmektedir. Bu tedaviyle kan zararlı maddelerden arındırılarak filtrelenir. Plazma değişimi tedavisi, MS hastası pek çok kişi için kullanılmaz.

4) MS Nöbetlerinde Tedavilerin En Sık Neden Olduğu Yan Etkiler Nelerdir?
Yüksek dozda kortikosteroid (kortizon) kullanmak duygu durumunda değişikliklere, mide rahatsızlıklarına, uykusuzluğa ve enfeksiyon riskine neden olur. Laboratuvar testlerinde anormallikler de tedavilerin sonucunda açığa çıkan yan etkiler arasındadır. Tedavi, kan şekerini ve akyuvar sayısını artırabilir.

Kortikosteroid tedavisi alırken mideyi korumak, kolay uyuyabilmek ve enfeksiyonları önlemek için de ilaç kullanmanız gerekebilir.

5) MS Nöbetlerinin Tedavileri Risk Oluşturur mu?
Yüksek dozdaki kortikosteroidler, kısa sürekli olarak kullanıldığında sağlık için az risk barındırır. Ancak, kronik tedaviler enfeksiyon, kemikteki mineral yoğunluğunun azalması, prediyabet ve metabolik sendrom gibi durumların oluşma riskini artırır. Bu durum, steroidsiz tedavinin, hastalığı düzenleyici ilaçların ve MS nöbetlerini önleyebilmenin önemini vurgulamaktadır. Diyabeti olan kişilerde yüksek dozda kortikosteroid kullanılması oluşabilecek komplikasyonlardan dolayı hastanede gözlemlenmelidir.

6) MS Nöbeti Tedavi Yapılmadan Geçer mi?
Tedavi olmadan, MS nöbetlerinin belirtileri genellikle birkaç hafta ya da birkaç ay içinde geçebilir. Ancak bu iyileşme süreci tedaviyle çok daha kısa olacaktır. Tedavi olmanın faydalarını ve risklerini doktorunuzla konuşarak durumunuza en uygun karara varabilirsiniz.

7) MS Nöbetinde Tedavinin Etkili Olması Ne Kadar Sürer? Tedavinin İşe Yaradığı Nasıl Anlaşılır?
Yüksek doz kortikosteroid tedavisi, MS’ten kaynaklanan yaralanmaları birkaç saat ya da birkaç gün içinde hafifletecektir. Belirtilerinize MS nöbeti neden oluyorsa, tedaviyle birlikte bu belirtiler birkaç gün içinde sabitlenecektir. Birkaç hafta veya birkaç ay içindeyse belirtileriniz giderek düzelmeye başlar. İyileşme görmüyorsanız yapılabilecek başka testleri ve uygulanabilecek başka tedavileri doktorunuzla görüşebilirsiniz.

8) MS Nöbeti Geçirirseniz MS Tedavi Planının Değişmesi mi Gerekir?
MS nöbetini hastalık düzenleyici tedaviye başladıktan sonraki 6 ay içinde görüyorsanız bunun nedeni tedavinin etkisini henüz göstermeye başlamamış olması olabilir. Bu durum, tedavinin başarısız olduğu anlamına gelmez. Ancak, bir yıl içinde iki ya da daha fazla MS nöbeti geçiriyorsanız ya da tedaviye devam ederken size engel oluşturabilecek bir nöbet geçirdiyseniz tedavi planınızla ilgili doktorunuzla tekrar görüşün.

9) MS Nöbeti Tedavileri MS’in Bazı Belirtilerini de Tedavi Eder mi?
Evet. Belirtilerinizin türüne ve ciddiyetine bağlı olarak, başka tedaviler almanız gerekebilir. Fizik tedavi, uğraş terapisi ya da konuşma terapisi alabilirsiniz. Ayrıca nöropatik ağrıları, kas spazmlarını, mesane ve idrarla ilgili belirtileri ve yorgunluğu geçirmek için ilaçlar kullanılabilir. Bu tedavilere kişinin belirtilerine göre karar verilir ve belirtiler düzeldikçe ilaçlar yavaşça bırakılır.

10) MS Nöbeti Geçirirseniz Rehabilitasyon Programına Gitmeniz Gerekir mi?
MS nöbeti geçiren çoğu kişinin ciddi bir fiziksel engeli yoksa rehabilitasyon programına gitmesine gerek yoktur. Örneğin, MS nöbeti geçiren kişi omurilikte oluşan bir hasardan dolayı artık yürüyemiyorsa rehabilitasyon programına gitmesi gerekir.

Çoğu kişi için, rehabilitasyon programı MS nöbetinden sonra gerekli değildir. Gerekli görülürse fizik tedavi haftada birkaç kez yapılabilir. Belirtiler geliştikçe fizik tedaviye gerek kalmaz.