Masa Başı Çalışanlarında Kas ve Eklem Sorunları

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı, Dr. Hüseyin ÇELEN, Günümüzde teknolojik ilerlemelerle birlikte masa başında yapılan işler sürekli artış göstermiş ve bu tip işlerde istihdamın artışına paralel olarak görülen kas ve eklem sorunları hakkında bilgiler verdi.

Sağlık 06.06.2022, 12:21 06.06.2022, 14:13 Nurselin Kaba
Masa Başı Çalışanlarında Kas ve Eklem Sorunları

Günümüzde teknolojik ilerlemelerle birlikte masa başında yapılan işler sürekli artış göstermiş ve bu tip işlerde istihdamın artışına paralel olarak görülen kas ve eklem sorunları halk sağlığında ciddi yer tutmaya başlamıştır. Sürekli belirli pozisyonlarda oturarak aralıksız uzun saatler boyunca çalışmak hareket sisteminin bütünlüğünü sağlayan unsurlar arasında dengesizliğe yol açmaktadır. Bu tip durumlar boyundan ayağa kadar vücudun birçok bölgesinde sorun oluşturabilir.

Masa başı işlerde sorunların artışına yol açan önemli bir unsur bilgisayar kullanımıdır. Sürekli belirli bir alana bakarak yapılan bu çalışma tarzında boyun, sırt, bel, el bileği ve dirsek ağrıları görülme sıklığı artar. Normal olarak boynumuz yandan bakıldığında servikal lordoz olarak terimleştirdiğimiz kendine özgü bir eğime sahiptir. Bu eğim boyna gelen yüklerin çok etkin ve zararsız bir şekilde aşağı iletilmesi için gereklidir. Uzun zaman içerisinde maşa başı çalışma servikal lordozu giderek azaltarak boyun düzleşmesi olarak nitelenen ve sık görülen bir boyun ağrısı sebebi olan tablonun oluşmasına yol açar. Boyun kaslarında kasılma ve hareket açıklığında azalma sonucu ağrı daha da belirginleşir. Ayrıca enseden başlayarak iki kürek kemiği arasında sonlanan üst sırt kasına binen yüklerin artması ve bu kasın gerginliğinde artış da sırt ağrısı olarak karşımıza gelir. Yine aynı şekilde uygun olmayan bir pozisyonda oturmak ve bu durumun saatler boyunca sürmesi belde yüklenmeye, kas gerilmelerine ve akut ağrılara yol açar, tekrarlayan zaman dilimleri içerisinde lomber lordoz da azalarak ağrıya yatkın bir yapının oluşmasına ve ağrının kronikleşmesine neden olur. Omurgadaki  bu eğimlerin  tümünde azalmaya bağlı olarak düz sırt sendromu gelişir. Kişiler sürekli olarak boyundan belin altına kadar olan bölgede değişen karakterde sürekli  ağrıdan yakınır. Uzun süre devam eden ağrılarla birlikte iş ortamına bağlı psikososyal faktörlerin de eklenmesiyle kişinin psikolojisinde bozulmalar ve ciddi işgücü kayıpları oluşur.

Omurga problemlerine ek olarak sürekli klavye kullanımı el bileği ve dirsekte ağrılara yol açar. El bileğinde parmak hareketlerini sağlayan tendonlar ile birlikte karpal tünelden geçen tek sinir olan median sinirin sıkışması sık görülen bir durumdur. El bileği ve parmaklarda ağrı ve uyuşma görülür.  Tipik olarak şikayetler çalışma saatleri içinde değil de gece ortaya çıkar, hastayı uykudan uyandırır. Dirseğin sert zeminlere dayanarak uzun süre tutulması da dirsekten geçen ulnar sinirin sıkışmasına yol açar yine ağrı ve uyuşma görülür. Karpal tünel sendromunda problemler başparmak dahil ilk üç parmakta belirginken dirsekten kaynaklı problemler daha çok son iki parmakta hissedilir.

İnsanın ayakta durabilmesi için antigravite kasları dediğimiz vücudun arka bölge kaslarının aktif olması gerekir, bu bize hareket özgürlüğünü veren şeydir. Kasların doğru fonksiyon görebilmesi için de uygun bir esneklik ve güce sahip olmaları gerekir. Sürekli oturarak çalışmak yer çekimine direnen kasların yüklenme biçimlerini değiştirerek güç azalmasına yol açar. Yine aynı şekilde oturarak uzun süre geçirenlerde bacak arka kaslarının kısaldığı ve gerilmelerinde artış olduğu bunun da mekanik karekterde bel ağrısına yol açtığı bilinmektedir.

Uzun süre oturarak çalışmanın bir diğer etkisi hareket azlığına bağlı kas zayıflıkları ve total kalori harcamasında azalmaya bağlı metabolizma hızının düşerek kişilerin giderek kilo almasına yol açması şeklinde gözlenir.  Bol kalorili ve kolay ulaşılabilir yiyeceklerin tüketiminin eklenmesiyle birlikte obezite oluşur. Obezite eklemlere binen yüklerin doğrudan artmasına yol açtığı için kas ve eklem ağrılarını tetikler. Özellikle vücut alt bölgesinde bulunan ve yük binen bel, kalça ve dizde ağrılar artar, kaslardaki güçsüzlükle birlikte bu klinik tablo derinleşir.

Otururken uzun süre bacak bacak üstüne atmak, dizleri koltuğun altına toplamak gibi pozisyonlar diz ağrılarını tetiklerken, alçakta oturmak kalça ağrılarını artıtır. Hızla oturmak, uygun olmayan koltuklarda oturmak bele binen yükleri artırarak bel ağrılarına yol açabilir. Tüm bu faaliyetler her gün hiç dikkat edilmeden yapılan sıradan eylemler oldukları için kişiler ağrıların neden oluştuğuna bir türlü anlam veremezler.

Masa başı çalışmalardan kaynaklanan bu problemlerin çözümü basit olmakla birlikte alışkanlıklardan sıyrılmayı ve bazı çevresel şartları düzenlemek gerektirdiğinden zor bir hal  alabilir. Öncelikle bu tarz çalışmanın sorunlara yol açabileceği kabul edilerek ve sürekli akılda tutularak çözüme başlanabilir. Sürekli oturduğumuz için en önemli ekipmanı koltuk teşkil eder. Koltuk için en önemli konu beli ne kadar desteklediğidir, kişinin boyuna göre bir değişken olan lomber lordozun koltuk tarafından tam olarak desteklenmesi gerekir. Oturduğumuzda belimiz boşta kalıyorsa veya aşağıdan ya da yukarıdan destek geliyorsa bu bile bel ağrısı sebebi olabilir. Oturduğumuz koltukta bel desteği yoksa kendimize uygun bir tane edinmek oldukça faydalı olacaktır. Yine koltuğun süspansiyonlu olması tercih sebebi olmalıdır. Hem yüksekliği değiştirilerek yüklenmenin alanı değiştirilir hem de sert oturmalarda darbe süspansiyon tarafından emilerek koruma sağlanmış olur. Koltuğun fazla alçak tutulması bel ve kalça ağrılarına yol açarken fazla yüksekte oturmakta bacak arka kaslarının dolaşımını bozarak rahatsızlık kaynağı teşkil eder. İdeal yükseklik  kabaca her iki el bacak altına konulduğunda  ayakların yere düz bir konumda hafifçe değmesi ile bulunur, bel ve sırt uygun şekilde desteklenir. Oturma süresinin kısıtlanması oldukça önem arz eder, bir seansta maksimum oturma süresi 45 dakika olmalıdır ayrıca maksimum süre dolmaksızın kısa aralıklarla dolaşmak etkin bir rahatlama yöntemidir. Kaslarda oluşan gerilme ve kısalmalara karşı günde bir kez de olsa relaksasyon egzersizleri nin yapılması ilerde oluşabilecek sorunları önlemede oldukça başarılı sonuçlar verir. Yine uygun ortam mevcutsa  günlük  minimum 10 dakika kadar pilates topu üzerinde oturarak iş yapmaya devam etmek  hem işlerin aksamasını önlerken hem de hiç çaba sarf etmeden etkin egzersiz yapmanın bir şekli olarak ciddi kazanımlar sağlar.

El bileği problemlerine karşı alınabilecek önlem ise mümkün olduğu kadar el bileğinin bükülmeden tamamen düz bir pozisyonda çalışmaktır. El kavrama gücü ve tendonların rahatlaması için lastik top ile egzersizler yapılabilir. Yine bir seansta çalışma süresi maksimum yarım saat olmalıdır. Dirsekte olabilecek sorunlar için dirseğin sert zeminlere dayanmaması ve kollar bükülü pozisyonda uzun süre durulmaması yeterli olacaktır. Diz ağrılarına karşı ise bacak bacak üstüne atmaktan kaçınmak ve dizleri geriye koltuk altına toplamamak önemlidir. Bacaklarda kanın göllenmesini engellemek için ayaklar parmak uçlarına kaldırılıp 10 saniye bekledikten sonra indirerek 5–8 tekrarla yapılan egzersizler yararlı olacaktır.

Görüldüğü gibi masa başı çalışanlarda sorunlarla mücadelede en etkin yöntem problemin oluşmasını engellemektir. Bunun için uygun ekipman, bir seansta oturarak çalışma süresinin kısıtlanması ve mümkün olduğunca egzersiz yapılması basit, yeterli ve etkin olacaktır.



Yorumlar (0)
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 01 Aralık 2023
İmsak 06:31
Güneş 08:02
Öğle 12:58
İkindi 15:22
Akşam 17:44
Yatsı 19:09
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Fenerbahçe 13 34
2. Galatasaray 13 34
3. Beşiktaş 13 25
4. A.Demirspor 13 23
5. Trabzonspor 13 23
6. Kayserispor 13 23
7. Antalyaspor 13 19
8. Kasımpasa 13 18
9. Rizespor 13 18
10. Hatayspor 13 17
11. Ankaragücü 13 16
12. Sivasspor 13 15
13. Gaziantep FK 13 15
14. Karagümrük 13 14
15. Konyaspor 13 13
16. Pendikspor 13 13
17. Başakşehir 13 12
18. Alanyaspor 13 10
19. Samsunspor 13 8
20. İstanbulspor 13 8
Takımlar O P
1. Eyüpspor 13 33
2. Kocaelispor 13 29
3. Bandırmaspor 13 25
4. Göztepe 13 23
5. Gençlerbirliği 13 23
6. Bodrumspor 13 21
7. Sakaryaspor 13 20
8. Keçiörengücü 13 19
9. Ahlatçı Çorum FK 13 17
10. Erzurumspor 13 17
11. Boluspor 13 16
12. Adanaspor 13 15
13. Manisa FK 13 14
14. Şanlıurfaspor 13 14
15. Ümraniye 13 12
16. Pendikspor 0 0
17. Tuzlaspor 13 11
18. Giresunspor 13 9
19. Altay 13 5
Takımlar O P
1. Arsenal 13 30
2. M.City 13 29
3. Liverpool 13 28
4. Aston Villa 13 28
5. Tottenham 13 26
6. M. United 13 24
7. Newcastle 13 23
8. Brighton 13 22
9. West Ham United 13 20
10. Chelsea 13 16
11. Brentford 13 16
12. Wolves 13 15
13. Crystal Palace 13 15
14. Fulham 13 15
15. Nottingham Forest 13 13
16. Bournemouth 13 12
17. Luton Town 13 9
18. Sheffield United 13 5
19. Everton 13 4
20. Burnley 13 4
Takımlar O P
1. Real Madrid 14 35
2. Girona 14 35
3. Atletico Madrid 13 31
4. Barcelona 14 31
5. Athletic Bilbao 14 25
6. Real Sociedad 14 25
7. Real Betis 14 24
8. Getafe 14 19
9. Valencia 14 19
10. Rayo Vallecano 14 19
11. Las Palmas 14 18
12. Villarreal 14 15
13. Deportivo Alaves 14 15
14. Osasuna 14 14
15. Sevilla 13 12
16. Cadiz 14 11
17. Mallorca 14 10
18. Celta Vigo 14 8
19. Granada 14 7
20. Almeria 14 3