Masa Başı Çalışanlarında Kas ve Eklem Sorunları

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı, Dr. Hüseyin ÇELEN, Günümüzde teknolojik ilerlemelerle birlikte masa başında yapılan işler sürekli artış göstermiş ve bu tip işlerde istihdamın artışına paralel olarak görülen kas ve eklem sorunları hakkında bilgiler verdi.

Sağlık 06.06.2022, 12:21 06.06.2022, 14:13 Nurselin Kaba
Masa Başı Çalışanlarında Kas ve Eklem Sorunları

Günümüzde teknolojik ilerlemelerle birlikte masa başında yapılan işler sürekli artış göstermiş ve bu tip işlerde istihdamın artışına paralel olarak görülen kas ve eklem sorunları halk sağlığında ciddi yer tutmaya başlamıştır. Sürekli belirli pozisyonlarda oturarak aralıksız uzun saatler boyunca çalışmak hareket sisteminin bütünlüğünü sağlayan unsurlar arasında dengesizliğe yol açmaktadır. Bu tip durumlar boyundan ayağa kadar vücudun birçok bölgesinde sorun oluşturabilir.

Masa başı işlerde sorunların artışına yol açan önemli bir unsur bilgisayar kullanımıdır. Sürekli belirli bir alana bakarak yapılan bu çalışma tarzında boyun, sırt, bel, el bileği ve dirsek ağrıları görülme sıklığı artar. Normal olarak boynumuz yandan bakıldığında servikal lordoz olarak terimleştirdiğimiz kendine özgü bir eğime sahiptir. Bu eğim boyna gelen yüklerin çok etkin ve zararsız bir şekilde aşağı iletilmesi için gereklidir. Uzun zaman içerisinde maşa başı çalışma servikal lordozu giderek azaltarak boyun düzleşmesi olarak nitelenen ve sık görülen bir boyun ağrısı sebebi olan tablonun oluşmasına yol açar. Boyun kaslarında kasılma ve hareket açıklığında azalma sonucu ağrı daha da belirginleşir. Ayrıca enseden başlayarak iki kürek kemiği arasında sonlanan üst sırt kasına binen yüklerin artması ve bu kasın gerginliğinde artış da sırt ağrısı olarak karşımıza gelir. Yine aynı şekilde uygun olmayan bir pozisyonda oturmak ve bu durumun saatler boyunca sürmesi belde yüklenmeye, kas gerilmelerine ve akut ağrılara yol açar, tekrarlayan zaman dilimleri içerisinde lomber lordoz da azalarak ağrıya yatkın bir yapının oluşmasına ve ağrının kronikleşmesine neden olur. Omurgadaki  bu eğimlerin  tümünde azalmaya bağlı olarak düz sırt sendromu gelişir. Kişiler sürekli olarak boyundan belin altına kadar olan bölgede değişen karakterde sürekli  ağrıdan yakınır. Uzun süre devam eden ağrılarla birlikte iş ortamına bağlı psikososyal faktörlerin de eklenmesiyle kişinin psikolojisinde bozulmalar ve ciddi işgücü kayıpları oluşur.

Omurga problemlerine ek olarak sürekli klavye kullanımı el bileği ve dirsekte ağrılara yol açar. El bileğinde parmak hareketlerini sağlayan tendonlar ile birlikte karpal tünelden geçen tek sinir olan median sinirin sıkışması sık görülen bir durumdur. El bileği ve parmaklarda ağrı ve uyuşma görülür.  Tipik olarak şikayetler çalışma saatleri içinde değil de gece ortaya çıkar, hastayı uykudan uyandırır. Dirseğin sert zeminlere dayanarak uzun süre tutulması da dirsekten geçen ulnar sinirin sıkışmasına yol açar yine ağrı ve uyuşma görülür. Karpal tünel sendromunda problemler başparmak dahil ilk üç parmakta belirginken dirsekten kaynaklı problemler daha çok son iki parmakta hissedilir.

İnsanın ayakta durabilmesi için antigravite kasları dediğimiz vücudun arka bölge kaslarının aktif olması gerekir, bu bize hareket özgürlüğünü veren şeydir. Kasların doğru fonksiyon görebilmesi için de uygun bir esneklik ve güce sahip olmaları gerekir. Sürekli oturarak çalışmak yer çekimine direnen kasların yüklenme biçimlerini değiştirerek güç azalmasına yol açar. Yine aynı şekilde oturarak uzun süre geçirenlerde bacak arka kaslarının kısaldığı ve gerilmelerinde artış olduğu bunun da mekanik karekterde bel ağrısına yol açtığı bilinmektedir.

Uzun süre oturarak çalışmanın bir diğer etkisi hareket azlığına bağlı kas zayıflıkları ve total kalori harcamasında azalmaya bağlı metabolizma hızının düşerek kişilerin giderek kilo almasına yol açması şeklinde gözlenir.  Bol kalorili ve kolay ulaşılabilir yiyeceklerin tüketiminin eklenmesiyle birlikte obezite oluşur. Obezite eklemlere binen yüklerin doğrudan artmasına yol açtığı için kas ve eklem ağrılarını tetikler. Özellikle vücut alt bölgesinde bulunan ve yük binen bel, kalça ve dizde ağrılar artar, kaslardaki güçsüzlükle birlikte bu klinik tablo derinleşir.

Otururken uzun süre bacak bacak üstüne atmak, dizleri koltuğun altına toplamak gibi pozisyonlar diz ağrılarını tetiklerken, alçakta oturmak kalça ağrılarını artıtır. Hızla oturmak, uygun olmayan koltuklarda oturmak bele binen yükleri artırarak bel ağrılarına yol açabilir. Tüm bu faaliyetler her gün hiç dikkat edilmeden yapılan sıradan eylemler oldukları için kişiler ağrıların neden oluştuğuna bir türlü anlam veremezler.

Masa başı çalışmalardan kaynaklanan bu problemlerin çözümü basit olmakla birlikte alışkanlıklardan sıyrılmayı ve bazı çevresel şartları düzenlemek gerektirdiğinden zor bir hal  alabilir. Öncelikle bu tarz çalışmanın sorunlara yol açabileceği kabul edilerek ve sürekli akılda tutularak çözüme başlanabilir. Sürekli oturduğumuz için en önemli ekipmanı koltuk teşkil eder. Koltuk için en önemli konu beli ne kadar desteklediğidir, kişinin boyuna göre bir değişken olan lomber lordozun koltuk tarafından tam olarak desteklenmesi gerekir. Oturduğumuzda belimiz boşta kalıyorsa veya aşağıdan ya da yukarıdan destek geliyorsa bu bile bel ağrısı sebebi olabilir. Oturduğumuz koltukta bel desteği yoksa kendimize uygun bir tane edinmek oldukça faydalı olacaktır. Yine koltuğun süspansiyonlu olması tercih sebebi olmalıdır. Hem yüksekliği değiştirilerek yüklenmenin alanı değiştirilir hem de sert oturmalarda darbe süspansiyon tarafından emilerek koruma sağlanmış olur. Koltuğun fazla alçak tutulması bel ve kalça ağrılarına yol açarken fazla yüksekte oturmakta bacak arka kaslarının dolaşımını bozarak rahatsızlık kaynağı teşkil eder. İdeal yükseklik  kabaca her iki el bacak altına konulduğunda  ayakların yere düz bir konumda hafifçe değmesi ile bulunur, bel ve sırt uygun şekilde desteklenir. Oturma süresinin kısıtlanması oldukça önem arz eder, bir seansta maksimum oturma süresi 45 dakika olmalıdır ayrıca maksimum süre dolmaksızın kısa aralıklarla dolaşmak etkin bir rahatlama yöntemidir. Kaslarda oluşan gerilme ve kısalmalara karşı günde bir kez de olsa relaksasyon egzersizleri nin yapılması ilerde oluşabilecek sorunları önlemede oldukça başarılı sonuçlar verir. Yine uygun ortam mevcutsa  günlük  minimum 10 dakika kadar pilates topu üzerinde oturarak iş yapmaya devam etmek  hem işlerin aksamasını önlerken hem de hiç çaba sarf etmeden etkin egzersiz yapmanın bir şekli olarak ciddi kazanımlar sağlar.

El bileği problemlerine karşı alınabilecek önlem ise mümkün olduğu kadar el bileğinin bükülmeden tamamen düz bir pozisyonda çalışmaktır. El kavrama gücü ve tendonların rahatlaması için lastik top ile egzersizler yapılabilir. Yine bir seansta çalışma süresi maksimum yarım saat olmalıdır. Dirsekte olabilecek sorunlar için dirseğin sert zeminlere dayanmaması ve kollar bükülü pozisyonda uzun süre durulmaması yeterli olacaktır. Diz ağrılarına karşı ise bacak bacak üstüne atmaktan kaçınmak ve dizleri geriye koltuk altına toplamamak önemlidir. Bacaklarda kanın göllenmesini engellemek için ayaklar parmak uçlarına kaldırılıp 10 saniye bekledikten sonra indirerek 5–8 tekrarla yapılan egzersizler yararlı olacaktır.

Görüldüğü gibi masa başı çalışanlarda sorunlarla mücadelede en etkin yöntem problemin oluşmasını engellemektir. Bunun için uygun ekipman, bir seansta oturarak çalışma süresinin kısıtlanması ve mümkün olduğunca egzersiz yapılması basit, yeterli ve etkin olacaktır.



Yorumlar (0)
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 31 Mart 2023
İmsak 05:16
Güneş 06:43
Öğle 13:13
İkindi 16:46
Akşam 19:34
Yatsı 20:55
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 25 60
2. Fenerbahçe 24 54
3. Beşiktaş 25 49
4. A.Demirspor 25 45
5. Trabzonspor 25 44
6. Başakşehir 24 41
7. Kayserispor 25 38
8. Konyaspor 25 34
9. Karagümrük 24 31
10. Antalyaspor 25 28
11. Alanyaspor 25 28
12. Sivasspor 25 27
13. Kasımpaşa 25 26
14. Gaziantep FK 25 25
15. Ankaragücü 24 25
16. İstanbulspor 24 24
17. Giresunspor 24 23
18. Hatayspor 24 23
19. Ümraniye 25 22
Takımlar O P
1. Samsunspor 28 60
2. Eyüpspor 28 53
3. Rizespor 27 52
4. Sakaryaspor 28 52
5. Pendikspor 27 50
6. Keçiörengücü 28 47
7. Bodrumspor 28 45
8. Manisa FK 27 42
9. Göztepe 27 41
10. Boluspor 27 41
11. Bandırmaspor 27 40
12. Altay 28 28
13. Tuzlaspor 27 28
14. Erzurumspor 27 25
15. Adanaspor 28 25
16. Altınordu 27 23
17. Gençlerbirliği 27 21
18. Denizlispor 28 17
19. Yeni Malatyaspor 28 16
Takımlar O P
1. Arsenal 28 69
2. M.City 27 61
3. M. United 26 50
4. Tottenham 28 49
5. Newcastle 26 47
6. Liverpool 26 42
7. Brighton 25 42
8. Brentford 27 42
9. Fulham 27 39
10. Chelsea 27 38
11. Aston Villa 27 38
12. Crystal Palace 28 27
13. Wolves 28 27
14. Leeds United 27 26
15. Everton 28 26
16. Nottingham Forest 27 26
17. Leicester City 27 25
18. West Ham United 26 24
19. Bournemouth 27 24
20. Southampton 28 23
Takımlar O P
1. Barcelona 26 68
2. Real Madrid 26 56
3. Atletico Madrid 26 51
4. Real Sociedad 26 48
5. Real Betis 26 45
6. Villarreal 26 41
7. Athletic Bilbao 26 36
8. Rayo Vallecano 26 36
9. Osasuna 26 34
10. Celta Vigo 26 34
11. Mallorca 26 32
12. Girona 26 31
13. Getafe 26 29
14. Sevilla 26 28
15. Cadiz 26 28
16. Real Valladolid 26 28
17. Espanyol 26 27
18. Valencia 26 26
19. Almeria 26 26
20. Elche 26 13