Hipoglisemi Belirtileri Nedenleri ve Tedavisi

Hipoglisemi Belirtileri
Hipoglisemi belirtileri genellikle aniden ortaya çıkar. Kişiden kişiye değişmekle birlikte, hipogliseminin hafif veya orta şiddetteki belirtileri şunlardır:

• Titremeler
• Gerginlik veya endişeli olma hali
• Öfke, aksilik veya keder
• Terleme, cildin nemli ve soluk hale gelmesi
• Dalgınlık hali, odaklanma güçlüğü
• Nabız yükselmesi
• Baş dönmesi
• Açlık ve bulantı
• Uyku basması
• Görüş bulanıklığı
• Dil ve dudaklarda uyuşukluk veya karıncalanma
• Baş ağrısı

Uyku Esnasında Görülebilen Belirtiler:

• Kabus görme, rüyadan kabusla sıçrama
• Kıyafetleri ıslatacak kadar çok terleme
• Uyanıldığı zaman huzursuz, yorgun olmak; kafayı toplayamamak

Hipogliseminin Şiddetli Belirtileri

Müdahale edilmeyen hipoglisemi, ilerlemesi halinde aşağıdaki sorunlara yol açabilir:

• Herhangi bir şey yiyememe veya içememe
• Vücut koordinasyonunun bozulması
• Nöbet geçirmek veya bilinç bulanıklığı nedeni ile ortaya çıkan spazmodik (kasılımlı) hareketler
• Bilinç yitimi
• Koma

Hipoglisemi Neden Olur?

1) Kontrol Altında Tutulamayan Şeker Hastalığı Ve İnsülin
Vücudumuzun temel enerji kaynağı olan glikoz, yediğimiz gıdaların sindirimi sonrasında ortaya çıkar. Ancak kandaki glikoz miktarı ne kadar çok olursa olsun, insülin hormonu olmadan hücrelerin içine giremez. Şeker hastalığında ise ya yeterince insülin üretilmemekte, ya da hücreler insülin hormonuna karşı tepki vermemektedir.

Şeker hastalarına bu sorunlarla başa çıkabilmeleri için insülin takviyeleri verilir. Ancak insülin dozu ve zamanlaması iyi ayarlanmazsa bu sefer de kandaki glikozun büyük kısmı hücrelere girerek hipoglisemi ortaya çıkabilir.

İnsülin Artırıcı İlaçlar
Sadece insülin değil, pankreastaki insülin üretimini artırıcı etkisi için kullanılan meglitinid veya sülfonilüre grubu ilaçların kontrolsüz kullanımı da hipoglisemiye neden olabilir.

Beyin Fonksiyonları Ve Hipoglisemi Belirtileri
Fazla insülin kullanımının hipoglisemiye (kan şekeri düşüklüğü) neden olmasına rağmen, hücrelerin ihtiyaç duyduğu glikoza erişmiş olmaları sayesinde hipoglisemi belirtilerinin görülmemesi gerektiğini düşünebilirsiniz. Ancak beyin hücreleri glikozu ne üretebilir, ne de depolayabilir. Beynin fonksiyonlarını sorunsuz devam ettirmesi için kan şekeri düzeyinin sürekli belirli bir aralıkta olması gerekir.

2) Bazı İlaçlar
Şeker hastası olmayan kişiler de, aşağıdaki ilaçlar nedeni ile hipoglisemiye yakalanabilir:

• Kinin (Sıtma ilacı)
• Romatizmal hastalıklarda kullanılan salisilatlar
• Yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan propranolol içeren ilaçlar

3) Salgı Bezi Sorunları Ve Diğer Hastalıklar
Böbrek üstü bezlerinde veya hipofiz bezinde ortaya çıkan bazı sorunlar hipoglisemiye neden olabilir. Bu durumun yol açacağı belirtiler çocuklarda daha şiddetli seyreder. Aşağıdaki sorunlar da hipoglisemiye yol açabilir:

• Aşırı alkol tüketimi nedeni ile karaciğerin depoladığı glikozu kan dolaşımına bırakmaması
• Uyuşturucu bağlantılı hepatit vb. karaciğer sorunları
• Böbrek sorunları nedeni ile kan dolaşımındaki ilaçların vücuttan atılamaması
• Şiddetli hastalıklar, pankreası da etkileyen iltihaplı sorunlar
• İnsülinom (pankreasta ortaya çıkan, insülin üreten tümör)
• (Nadiren) vücudun başka bölgelerinde ortaya çıkan tümörler

4) Gıdasızlık
Şeker hastası olmayan bir bireyde yemek yememe nedeni ile hipoglisemi görülmesi düşük bir ihtimaldir. Ancak anoreksiya nevroza (manken hastalığı) gibi şiddetli yeme bozuklukları hipoglisemiye neden olabilir.

Hipoglisemi Tedavisi

1) İlk Müdahale
15-20 gram kadar basit şeker veya glikoz tüketilmelidir. 15 dakika sonra kan şekeri tekrar ölçülmeli, hipoglisemi devam ediyorsa işlem tekrarlanmalıdır. Kan şekeri normale döndükten sonra, planlanmış öğününüze daha 1 saatten uzun bir zaman varsa bir şeyler atıştırın.

15 gram basit şeker, aşağıdakilerle eşdeğerdir:

• Glikoz tabletler (paketinde yer alan açıklamaları okuyunuz)
• İki yemek kaşığı kuru üzüm
• Yarım bardak meyve suyu veya diğer şekerli (diyet olmayan) içecekler
• Bir yemek kaşığı toz şeker, bal veya mısır şurubu
• Bir bardak yağsız süt

Şekerlemeler, sakızlar, aperatif paketlenmiş tatlılar da ihtiyaç duyulan kan şekerini hızla kazandıracaktır. Ne kadar şeker içerdiklerini bilebilmek için paket üzerindeki açıklamaları okuyunuz.

Dikkat: Hasta hipoglisemi nedeni ile bilincini kaybetmişse, öncesinden bilinçlendirilmiş bir yakını tarafından glikojen şırıngası yapılmalıdır. Şeker hastaları bu risk nedeni ile çevrelerini bilgilendirmeli, yakınında glikojen şırıngaları bulundurmalıdır.

2) Hipoglisemiden Korunun
Şeker hastaları aşağıdaki önerileri göz önünde bulundurmalıdır:

• Düzenli olarak kan şekerinizi ölçmelisiniz.
• Bir yeme rutininiz olmalı, öğün atlamamalısınız.
• Aşırı alkol tüketiminden kaçınmalısınız.
• Egzersiz öncesinde karbonhidratça zengin gıdalar tüketmelisiniz.
• Üzerinizde tatlı aperatif bulundurun.

Hipoglisemi olanların yediklerine çok dikkat etmeleri gerekmektedir. Lütfen bunun için şu makaleyi okuyunuz: Hipoglisemi Diyeti – Ne Yemeli ve Ne Yememeli?

Not: Şeker hastası olmayan kişilerde hipoglisemi ortaya çıktığı zaman neden tespit edilerek tedavi edilmelidir.