Çölyak Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Çölyak hastalığı, ince bağırsağın gluten nedeniyle zarar görmesi sonucu oluşan iltihabi bir bağışıklık hastalığıdır. Çölyak hastalarının glutenli gıdalar tüketmemesi gerekir, aksi halde bağışıklık sistemi ince bağırsağa zarar verir. Gluten, buğday, çavdar ve arpada bulunan bir proteindir. Çölyak hastalığı her insanı farklı şekilde etkiler. Hastalar glutenden uzak durduğunda ciddi oranda düzelme yaşarlar.

Sağlık 07.04.2020, 14:55 08.04.2020, 16:29
Çölyak Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Çölyak hastalığı, ince bağırsakta hasara neden olan bir sindirim sorunudur. Glütensiz diyetin alternatifi olarak uygulanabilecek herhangi bir tedavisi yoktur.

Çölyak Hastalığı Belirtileri

1) Sindirim Sorunları

Çölyak hastalığı sindirim ile ilgili belirtilere neden olur. Bu belirtiler çocuklarda daha şiddetli olarak görülür, bazıları şunlardır:

  • Şişkinlik
  • Kronik ishal
  • Kabızlık
  • Gaz birikmesi
  • Bulantı, kusma
  • Mide ağrısı, mide ekşimesi
  • Soluk renkli, kötü kokulu veya yağlı dışkı

2) Çocuklarda Görülen Belirtiler

Sağlıklı sindirim ve bağırsaklardaki gıda emilimi çocuklarda daha büyük önem taşır. Çünkü gelişimleri buna bağlıdır.

Çölyak hastalığı çocuklarda aşağıdaki belirtilere neden olabilir:

  • Diş minesinde hasar
  • Ergenliğin gecikmesi
  • Bebeklerde gelişim geriliği
  • Ruh halinde görülen ani değişimler, sinirlilik veya sabırsızlık
  • Büyüme geriliği, boy kısalığı, kilo kaybı

3) Yetişkinlerde Görülen Belirtiler

Yetişkinlerde sindirim problemleri daha nadir görülür. Kontrol altında tutulmayan Çölyak hastalığı aşağıdaki belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir:

  • Kansızlık (anemi), demir eksikliği
  • Kızıl, pürüzsüz ve parlak bir dil
  • Depresyon, kaygı bozuklukları, tükenmişlik hissi
  • Baş ağrıları
  • Kısırlık, tekrarlayan düşükler
  • Aft veya ağız kuruluğu gibi ağız problemleri
  • El veya ayaklarda karıncalanma, uyuşma
  • Uzun süren yorgunluklar
  • Ciltte kaşıntı ve döküntüler
  • Kaslarda güçsüzlük
  • Kırılgan, zayıf kemikler
  • Mide ülseri
  • Bağırsak tıkanması

Çölyak Hastalığı Neden Olur?

Çölyak hastalığı kalıtsal bir sorundur. Anne ve babadan gelen hatalı genler, glüten proteini tüketildiği zaman çölyak hastalığının ortaya çıkmasına neden oluyor. Ancak hastalık genlerinin baskın hale geçmesi için tetikleyici etkenler gerekmektedir. Yani;

Çölyak hastalığına yol açan genler + tetikleyici etkenler + glüten proteininin tüketimi = Çölyak hastalığı

  • Bu üç etkenden bir olmazsa Çölyak hastalığı ortaya çıkmaz.

Tetikleyici etkenlerden bazılarının şunlar olabileceği üzerinde duruluyor:

  • Hastalık geçirmek
  • Bebeklerin anne sütünü yeterince içmemesi
  • Hamilelik, doğum
  • Virüs kaynaklı iltihaplar
  • Sigara, aşırı alkol
  • Gıdalardaki katkı maddeleri
  • Ameliyat olmak
  • Şiddetli duygu durumları, stres
  • Menopoza girmek
  • Antibiyotik kullanımı
  • Sivilce tedavisinde kullanılan izotretinoin etken maddeli ilaçlar
  • Ibuprofen gibi NSAID ilaçların uzun dönemli kullanımları

Bu etkenlerden birçoğu vücudun bağışıklık sisteminin uyarılmasına ve harekete geçmesine neden oluyor. Bu tepki, o ana kadar glüteni tolere eden vücudun artık idare etmemesine ve glütene tepki vererek Çölyak hastalığının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.

Çölyak Hastalığı Tedavisi

1) Glütensiz Diyet

Çölyak hastalığının birincil ve vazgeçilmez tedavisi glütensiz bir diyettir. Glüten arpa, buğday ve çavdarda bulunan bir proteindir. Glütensiz bir diyet uygulayan kişilerde Çölyak hastalığının belirtileri çok hızlı şekilde ortadan kaybolmaya başlar.

Aşağıdaki gıdalar glüten içerdiği için tüketilmemelidir:

  • Çoğu hamur işi gıda (Çölyak hastalarına özel hazırlanmamış ekmek, kek, hazır gıda ve pizza tüketilmemelidir)
  • Pane harçları, çikolatalar, bulgur, irmik, makarna ve bazı sakızlar
  • Bira ve malt içeceği (bazı biralar glütensizdir)
  • Buğday, arpa veya çavdar ununa bulanmış tüm balık-et-sebzeler, soslar
  • Yulaf, soya sosu ve işlenmiş peynirde glüten olabilir.

Not: Çölyak hastalığı ilk ortaya çıktığı zaman laktoz intoleransının da baş göstermesi olasıdır. Dolayısıyla başlangıçta glütenle birlikte süt ve süt ürünleri de tüketilmemelidir. Zamanla süt ve süt ürünleri yavaş yavaş diyete sokulsa bile, glütensiz diyet ömür boyu uygulanmalıdır.

2) Güvenilir Gıdalar

  • Karabuğday glüten içermez. Karabuğday unundan hazırlanan ekmekler ve hamur işleri tüketilebilir.
  • Meyve ve sebzeler tüketilebilir.
  • Et, tavuk, balık, kuruyemiş ve fasulye gibi gıdalarda glüten bulunmaz.
  • Pirinç ve mısır tüketilebilir.

3) Dikkat Edilmesi Gereken Konular

Glüten az miktarda olsa dahi Çölyak hastalığını tetikleyebilir. Bir ton gıdaya karışmış iki kaşık glüten bile tehlikelidir. Dolayısıyla Çölyak hastasının çatalı, kaşığı ayrı olmalı; yemekleri ayrı kapta pişmelidir.

Ayrıca;

  • Şampuan, dudak kremi, diş macunu gibi kozmetik ürünlerde glüten bulunabilir.
  • Oyun hamurlarında glüten bulunabilir.
  • Vitamin, mineral takviyeleri ve bitkisel çözümleri kullanmadan önce eczacınıza danışmalısınız.
  • Bebeğinizi Çölyak hastalığından korumak için en az 4-5 ay boyunca sadece anne sütü ile beslemelisiniz. Anne sütünün Çölyak hastalığına karşı ömür boyu bağışıklık sağlaması mümkündür.
  • Bazı ilaçlarda glüten vardır. Eczacınıza danışmalı, kullanacağınız ilacın prospektüsünü okumalısınız.
  • Uzun süredir Çölyak hastası olan kişiler düzenli olarak kan testleri yaptırmalıdır. Eksilen vitamin ve minerallerin takviye edilmesi gerekebilir.



Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 29 Mart 2024
İmsak 05:18
Güneş 06:45
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:32
Yatsı 20:54
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13