Kısa ve Uzun Süreli ve İşleyen Hafıza (bellek) Arasındaki Farklar

Kısa Süreli, Uzun Süreli ve İşleyen Hafıza (bellek) Arasındaki Fark.. İşte Üç Hafızanın (bellek) Arasındaki Fark...

Faydalı Bilgiler 23.09.2020, 19:50 23.09.2020, 20:43 Emre
Kısa ve Uzun Süreli ve İşleyen Hafıza (bellek) Arasındaki Farklar

Üç Hafızanın Arasındaki Fark

Kısa süreli hafızanın uzun süreli hafızadan ayrıldığı iki temel nokta vardır. Sadece kısa süreli hafızada bilgi aşınması söz konusudur ve kapasite limiti vardır. Uzun süreli hafızada ise muazzam miktarda bilgi depolanabilir ve bu bilgiler kalıcıdır.

Kısa süreli hafıza insanoğluna bilgiyi kısa süreliğine saklama yeteneği verir. Bir telefon numarasını tuşlayana kadar akılda tutmak gibi. Bilginin uzun süreli hafızada tutulması için efor sarf edilmediği sürece kısa süreli hafızanın tuttuğu bilgi saniyeler veya dakikalar içerisinde kaybolacaktır.

Kısa süreli hafızanın (ve işleyen belleğin) kapasitesinin şu olduğuna yaygın şekilde inanılıyor: 7+/-2. Yani bir insan ortalama olarak 7 rastgele ve bağımsız objeyi kısa süreli hafızasında tutabiliyor. Diğer bir deyişle kısa süreli hafıza tek seferde 5 ile 9 arasında ögeyi tutabiliyor. Bu insani bellek aralığı olarak da biliniyor.

Kısa süreli hafızanın prefrontal (alın) korteksin temel bir fonksiyonu olduğuna inanılıyor. Bellek pekiştirildiğinde ise hipokampüse taşınıyor. Uzun süreli hafıza bu bölgede şekilleniyor ve kalıcı hale geliyor. Bu kısa süreliden uzun süreli hafızaya geçiş için kasıtlı emeğe, zamana ve hafızanın pekiştirilmesi esnasında başka bir müdahalenin olmamasına ihtiyaç var.

Gündelik bilgiler pekiştirilerek uzun süreli hafızaya taşınmadığı zaman unutulur. Pekiştirme nedir? Tekrar etmek ve gözden geçirmek, incelemektir. Bir şey tekrarlandıkça ve kullanıldıkça beyin yeni sinirsel bağlantılar üretir. Bu bağlantılar o bilginin güçlenmesini sağlayacak yeni yollar demektir. Süreçte iki nöron (sinir) arasında aktarılan sinyaller sıklaşır ve sinir kavşakları (sinapslar) güçlenir.

Ek olarak, uyumanın hafızanın pekiştirilmesinde ve öğrenme sürecinde çok önemli olduğu söyleniyor. Fareler üzerinde yapılan bir araştırmada uyku esnasında daha fazla gen açığa çıkarıldığı ve uzamsal öğreti ile gösterilen aktivitelerin hipokampüslerinde tekrar edildiği gözlendi.

Kısa süreli hafıza pekiştirilir ve uzun süreli hafızada depolanırsa kökleşerek kalıcı hâle gelir, sonradan kullanım için rahatça ulaşılabilir olur. Örneğin kısa süreli hafızaya alınan bir telefon numarası pekiştirilmezse unutulur. Unutulmaması için ya kısa süreli hafızada tekrar ve tekrar depolanarak yepyeni nöron bağlantıları oluşturulmalı ya da kişi numara üzerine eğilip emek sarf ederek özümsemeli.

En nihayetinde kısa süreli hafızanın görevi bilgileri geçici kullanım için dosyalamak. Pekiştirilmezse silinir. Bu silinme işlemi öğrenmeye ve yeni bilgilere yer açılması için önemlidir. Ancak bir kere uzun süreli hafızaya yerleşen bilgi orada sonsuza kadar depolanır. Belki sonsuza kadar depolanmış gibi hissettirmeyebilir. Bazen uzun süreli hafızada depoladığınız bilgiyi hemen çağıramayabilirsiniz ama yine de oradadır. Çünkü bir kere depolandıktan sonra, kalıcıdır.

Kısa Süreli, Uzun Süreli ve İşleyen Hafıza Arasındaki Fark

Bazen kısa süreli hafıza ve işleyen hafıza ifadeleri bir diğerinin yerine kullanılabilmektedir. Kısa süreli hafıza işleyen hafızanın içerisinde rol oynuyor ama bu ikisi tam olarak aynı şey değil. Hem kısa süreli hafıza hem de uzun süreli hafıza, bilgileri işleyen hafızanın kullanımına sunmak için hazırda bekletir. İşleyen hafıza, hafızanın çalışma sisteminin yapısal olarak nasıl idare edildiğine dair teorik bir çerçevedir. Uzun süreli ve kısa süreli hafızanın her ikisi de bu işleme mekanizmasında önemli rol oynar.

Alın korteksindeki merkezi yönetim alanı görünüşe göre hem kısa süreli hafızada hem de işleyen hafızada çok temel rol oynuyor. Bu alan hem kısa süreli hafızaya depolama alanı sunuyor, hem de aynı anda hafızayı çağrılabilmesi ve yönlendirilebilmesi için ulaşılabilir kılıyor. Kısa süreli hafıza ile işleyen hafızanın arasındaki temel teorik fark bilginin yönlendirilebilmesidir. Kısa süreli hafıza bilgiyi anlık olarak tutmak veya unutmak için görev alıyor; işleyen hafıza ise bilginin idare edilmesi ve hayata uygulanması kavramlarını tanımlamak için kullanılan bir ifade.

Yorumlar (0)
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 15 Şubat 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 22 60
2. Fenerbahçe 22 54
3. Samsunspor 22 43
4. Eyüpspor 22 39
5. Göztepe 22 35
6. Beşiktaş 21 35
7. Başakşehir 22 33
8. Kasımpaşa 22 31
9. Trabzonspor 21 29
10. Alanyaspor 22 28
11. Rizespor 22 27
12. Antalyaspor 23 27
13. Gaziantep FK 21 26
14. Konyaspor 22 24
15. Sivasspor 22 23
16. Kayserispor 21 20
17. Bodrum FK 22 17
18. Hatayspor 22 10
19. A.Demirspor 23 3
Takımlar O P
1. Kocaelispor 24 51
2. Karagümrük 24 45
3. Gençlerbirliği 24 40
4. Erzurumspor 24 40
5. Ahlatçı Çorum FK 24 38
6. Keçiörengücü 24 37
7. Bandırmaspor 24 37
8. İstanbulspor 24 36
9. Pendikspor 24 36
10. Ümraniye 24 35
11. Esenler Erokspor 24 34
12. Amed Sportif 24 34
13. Boluspor 24 33
14. Sakaryaspor 24 33
15. Ankaragücü 24 30
16. Manisa FK 24 30
17. Igdir FK 24 29
18. Şanlıurfaspor 24 28
19. Adanaspor 24 19
20. Yeni Malatyaspor 24 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 24 57
2. Arsenal 24 50
3. Nottingham Forest 24 47
4. Chelsea 25 43
5. M.City 24 41
6. Newcastle 24 41
7. Bournemouth 24 40
8. Brighton 25 37
9. Aston Villa 24 37
10. Fulham 24 36
11. Brentford 24 31
12. Crystal Palace 24 30
13. M. United 24 29
14. Tottenham 24 27
15. Everton 24 27
16. West Ham United 24 27
17. Wolves 24 19
18. Leicester City 24 17
19. Ipswich Town 24 16
20. Southampton 24 9
Takımlar O P
1. Real Madrid 23 50
2. Atletico Madrid 23 49
3. Barcelona 23 48
4. Athletic Bilbao 23 44
5. Villarreal 23 40
6. Rayo Vallecano 23 35
7. Real Sociedad 23 31
8. Girona 24 31
9. Osasuna 23 31
10. Mallorca 23 31
11. Getafe 24 30
12. Real Betis 23 29
13. Celta Vigo 23 28
14. Sevilla 23 28
15. Las Palmas 23 23
16. Espanyol 23 23
17. Leganes 23 23
18. Valencia 23 22
19. Deportivo Alaves 23 21
20. Real Valladolid 23 15