Hormonlar ile Ruh Halimiz Arasındaki İlişki Nedir?

Depresyondaki kişilerin çoğunda serotonin hormonu düşüklüğü görülüyor. Bu hormonun azalması yeme bozukluğu ve obeziteye de yol açıyor. Cinsellik hormonlarındaki değişiklik de serotonin düzeyiyle ilgili. Dopamin bozukluğunda hem moral hem hafıza etkileniyor. Tiroid hormonunun bozulması birçok psikolojik ve fiziksel rahatsızlığı tetikliyor.

Kadın 13.06.2022, 12:25 13.06.2022, 13:37 Emre
Hormonlar ile Ruh Halimiz Arasındaki İlişki Nedir?

Depresyonun altında yatan nedenlerden biri de hormonlarımız. Serotoninden dopamine kadar bu hormonlar düzendeyse kendimizi mutlu, huzurlu ve güvende hissediyoruz. Hormonların dengesizliği ise depresyona, panik atağa yol açabiliyor.

Bakın endokrinoloji uzmanı Prof. Dr. Metin Özata, hormonlar ile ruh halimiz arasındaki ilişkiyi nasıl anlatıyor:

Hormonların psikoloji üzerine etkileri vardır. İyi olma hissini sağlayan başlıca hormonlar noradrenalin, dopamin ve serotonindir. Bunlardaki dengesizlik psikolojik problemlerin oluşmasına neden olur. Bu nedenle de depresyon ile bu hormonlar arasında önemli ilişki vardır.

  • Noradrenalin: Noradrenalin adrenal bezden salgılandığı gibi sinir uçlarından da salgılanır. Kızgınlık ve tehlike durumunda salgısı artar.
  • Dopamin: Dopamin öfori denen çakır keyif olma durumu, istek ve motivasyon sağlar. Dopamin hormon bozukluğunda hafıza kaybı, problem çözmede zorluk başlar.
  • Serotonin: Serotonin enerjik olma hissi, sakinlik ve güven hissi verir. Çoğu ruhsal bozukluk serotonin dengesinin bozulmasından oluşur. Depresyondaki kişilerin çoğunda serotonin düşüklüğü vardır. Depresyon tedavisinde kullanılan ilaçların çoğu da beyindeki serotonin düzeylerini artırmaya yöneliktir. Serotonin güneş ışığında beyinde artar. Kapalı ve karanlık yerlerde serotonin düzeyi azalır. O nedenle kış aylarında depresyon artar.
  • Melatonin: Güneş ışığı melatonin hormonunu baskılar. Melatonin gece salgılanan hormondur. Melatonin sayesinde uyku gelir. Melatonin serotoninden oluşmaktadır. Serotonin azalması obezite ve yeme bozukluğuna da neden olur. Beyinde serotonin azalınca beyin bu eksikliği şekerli gıda yenmesini artırarak sağlamaya çalışır.

Hormonlar ve psikolojik rahatsızlıklar arasındaki ilişki özellikle kadınlarda daha belirgin. Kadınlarda psikolojik değişiklikler özellikle ergenliğe girişte, doğum sonrası ve menopoz döneminde ortaya çıkar. Doğum sonrası ve menopoz sonrası ruhsal sıkıntıların artmasında kanda östrojen hormonu azalmasının etkili olduğu, ergenlik döneminde ise östrojen hormonundaki artışın neden olduğu düşünülmektedir. Adetlerin başlangıcında görülen ruhsal değişiklikler yine hormonlarda görülen değişikliklere bağlıdır.

Hipotalamustan salgılanan CRH hormonundaki değişiklikler de psikolojik değişikliklerle birliktelik gösterir.

  • Testosteron: Erkeklerde testosteron eksikliği de duygu durumunda bozukluk yapmaktadır. Hafıza, beyin çalışması ve psikoloji testosteron eksikliğinde bozulmaktadır. Cinsellik hormonlarında (östrojen ve testosteron) görülen bu değişiklikler beyinde serotonin azalmasından dolayı oluşmaktadır.

Cinsellik hormonları ayrıca kadın ve erkek tipi davranışların oluşmasında da önemli role sahiptir.

TİROİD ÖLÇÜMÜ NEDEN ÖNEMLİ?

  • Tiroid hormonları: Tiroid bezi yetmezliği (hipotiroidi) ve hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü) olan kişilerde depresyonun fazla olması tiroid hormonları ve kan şekerinin psikolojik değişikler yaptığının bir kanıtıdır. Bu nedenle depresyondaki hastalarda hormon ölçümleri yapılmasında fayda vardır.

Tiroid hormonlarının kanımızda yüksek olması (tiroid bezinin aşırı çalışması) durumunda ise şu psikolojik sıkıntılar ortaya çıkar:

  • Huzursuzluk
  • Sıkıntı
  • Depresyon
  • Birden öfkelenme, bağırma veya asabiyet
  • Kalabalık yerlerden hoşlanmama
  • Kötümserlik
  • Sabırsızlık
  • Aşırı hareketlilik, yerinde duramama
  • Gürültüye aşırı hassasiyet
  • Uyku problemleri
  • İştah bozukluğu 
  • Bazen şizofreni 
  • Hallusinasyonlar (hayal görme)
  • Panik atak

Tiroid bezinin az çalıştığı tiroid bezi yetmezliğinde ise şu psikolojik belirtiler bulunabilir:

  • İlgisizlik
  • Düşünme ve konuşmada yavaşlama
  • Unutkanlık
  • Konsantre olamama
  • Depresyon
  • Demans
  • Beyin hasarı
  • Panik atak

Psikolojik rahatsızlıkları olan tiroid hastalarının teşhisinde gecikme olursa bu psikolojik şikayetlerde düzelme olmaz.

Depresyondaki kişilerin yüzde 10-15’inde tiroid bezi yetmezliği veya tiroid hormonlarında anormallikler vardır. Buna karşılık hipotiroidi dediğimiz tiroid bezi yetmezliği olan kişilerde depresyon sık bulunur ve psikolojik tedaviye dirençlidir. Tiroid bezi yetmezliği olan hastaların yüzde 40 kadarında ve özellikle kadınlarda depresyon ve panik atak sık görülür. Tedaviyle şikâyetlerde azalma olmasına rağmen bazen dirençli bir depresyon yani sık tekrarlayan depresyon görülebilir. Hipotiroidi tedavisinde kullanılan tiroid hormon ilaçları beyindeki mutluluk hormonu adı verilen serotonin seviyesini artırarak depresyon belirtilerini azaltmaktadır.

Psikolojik sorunlar ile özellikle kandaki T3 hormon düzeyleri arasında ilişki vardır. Kan T3 düzeyi azaldıkça depresyon oluşması riski artmaktadır.
Kandaki anti-TPO antikorlarının yüksekliği ile depresyon arasında da bir ilişki vardır. Bu nedenle depresyonu olan hastalarda ve özellikle sık tekrarlayan depresyonlu kişilerde TSH, T3, T4 hormonları ile anti-TPO ve anti-tiroglobulin antikorları mutlaka ölçülmelidir.

DOĞUM SONRASI DEPRESYONU

Kadınların yzüde15’inde doğum sonrası depresyon görülmektedir. Buna ‘doğum sonrası depresyonu’ adı verilir. Doğum sonrası oluşan depresyon ile tiroid hormonları ve anti-TPO antikoru arasında bir ilişki olduğu çeşitli bilimsel çalışmalarda ortaya konmuştur. Gebeliğin ilk 3 ayında ölçülen anti-TPO antikor düzeyleri doğum sonrası depresyona girilip girilmeyeceği konusunda bilgi vermektedir. Anti-TPO antikoru yüksek olan kadınlarda doğum sonrası depresyon 3 kat daha fazla görülmektedir.

Depresyonun kendisinin de tiroid hastalıklarının gelişimine katkıda bulunabildiğini unutmamak gerekir. Stresli veya depresyondaki kişilerde Graves hastalığı denilen tiroid bezinin aşırı çalışması ile karakterize bir hastalık ortaya çıkabilmektedir.



Yorumlar (1)
aliyev tursunali 7 yıl önce
ben kendimi aha simdi ölecek korkusu panik oluyorum o zaman sanki boğazımı sıkıyor gibi oluyorum.
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 30 Mart 2023
İmsak 05:18
Güneş 06:45
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:33
Yatsı 20:54
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 25 60
2. Fenerbahçe 24 54
3. Beşiktaş 25 49
4. A.Demirspor 25 45
5. Trabzonspor 25 44
6. Başakşehir 24 41
7. Kayserispor 25 38
8. Konyaspor 25 34
9. Karagümrük 24 31
10. Antalyaspor 25 28
11. Alanyaspor 25 28
12. Sivasspor 25 27
13. Kasımpaşa 25 26
14. Gaziantep FK 25 25
15. Ankaragücü 24 25
16. İstanbulspor 24 24
17. Giresunspor 24 23
18. Hatayspor 24 23
19. Ümraniye 25 22
Takımlar O P
1. Samsunspor 28 60
2. Eyüpspor 28 53
3. Rizespor 27 52
4. Sakaryaspor 28 52
5. Pendikspor 27 50
6. Keçiörengücü 28 47
7. Bodrumspor 28 45
8. Manisa FK 27 42
9. Göztepe 27 41
10. Boluspor 27 41
11. Bandırmaspor 27 40
12. Altay 28 28
13. Tuzlaspor 27 28
14. Erzurumspor 27 25
15. Adanaspor 28 25
16. Altınordu 27 23
17. Gençlerbirliği 27 21
18. Denizlispor 28 17
19. Yeni Malatyaspor 28 16
Takımlar O P
1. Arsenal 28 69
2. M.City 27 61
3. M. United 26 50
4. Tottenham 28 49
5. Newcastle 26 47
6. Liverpool 26 42
7. Brighton 25 42
8. Brentford 27 42
9. Fulham 27 39
10. Chelsea 27 38
11. Aston Villa 27 38
12. Crystal Palace 28 27
13. Wolves 28 27
14. Leeds United 27 26
15. Everton 28 26
16. Nottingham Forest 27 26
17. Leicester City 27 25
18. West Ham United 26 24
19. Bournemouth 27 24
20. Southampton 28 23
Takımlar O P
1. Barcelona 26 68
2. Real Madrid 26 56
3. Atletico Madrid 26 51
4. Real Sociedad 26 48
5. Real Betis 26 45
6. Villarreal 26 41
7. Athletic Bilbao 26 36
8. Rayo Vallecano 26 36
9. Osasuna 26 34
10. Celta Vigo 26 34
11. Mallorca 26 32
12. Girona 26 31
13. Getafe 26 29
14. Sevilla 26 28
15. Cadiz 26 28
16. Real Valladolid 26 28
17. Espanyol 26 27
18. Valencia 26 26
19. Almeria 26 26
20. Elche 26 13