Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre ilaç, fizyolojik sistemleri veya patolojik durumları insanın yararı için değiştirmek veya incelemek amacıyla kullanılan veya kullanılması öngörülen herhangi bir madde veya üründür. Besinler ise vücudun yaşamını sürdürmek için gereksinim duyduğu inorganik ve organik kimyasal maddelerdir.
TOKSİK ETKİ YARATABİLİR
Bu iki tanımdan da anlayacağımız üzere besinler ve ilaçlar kimyasal bileşenlere sahiptir ve bu bileşenlerden bazıları birbirleri ile ters etkileşimlere sahip olabilirler. Bir besin herhangi bir ilacın biyoyararlanımını değiştirebilir. Aynı şekilde bir ilaç bir besin öğesinin biyoyararlanımını değiştirebilir; yani etkinliği artırabilir, etkisini azaltabilir, etkisini tamamen ortadan kaldırabilir ya da toksik etki yaratabilir.
Genel olarak ilaçlar mide kanaması ve karaciğer hasarı riskini arttıracağı için alkol ile beraber alınmamalıdır.
C VİTAMİNİNİN EMİLİMİNİ AZALTIR
Çoğu ağrı kesiciler, eğer doktorun aksine bir söylemi yoksa sindirim sisteminde iritasyon riskini azaltmak için daima besinler ile alınmalıdır. Bu tip ilaçların sık kullanılması folat ve C vitamininin emilimini azaltır. Diyete koyu yeşil yapraklı sebzelerin ve turunçgillerin eklenmesiyle fayda sağlanabilir.
BERABER ALINMAMALIDIR
Antibiyotikler genel olarak süt ile beraber kullanılmamalıdır. İçerdikleri mineraller nedeni ile ilacın emilimini azaltabilirler. Penisilinler emilimi artırmak için yemekten 1 saat önce ya da 2 saat sonra alınmalıdır. Fluorokinolonlar demir içeren besinler ile alınırsa biyoyararlanımı azalır. Siprofloksasin greyfurt suyu ile alınırsa siprofloksasin'in emilimi azalır. Siprofloksasin kafein ile beraber alınmamalıdır.
Tektrasiklin kullanılırken aşırı A vitamini tüketilmemelidir. Uzun süreli kullanımında K ve B vitamin takviyesi gerekebilir. Kalsiyum ve demire bağlanır ve bu minerallerin kullanımı olumsuz etkiler. Süt ve süt ürünleri ile alınmamalıdır. Tetrasiklin türevi antibiyotikler C vitamini emilimini azaltabilir.
B12 FOLİK ASİT TAKVİYESİ YAPILMALIDIR
Antidiyabetik ilaçlar konusunda dikkat etmemiz gereken nokta kan şekerine ne kadar sürede etki ettikleri ve etkinlik sürelerinin ne kadar olduğudur. Çünkü ona göre öğün ve ilaç saati belirlenir. Bazı çalışmalarda bu ilaç grubundan metforminin B12 ve folik asit emilimini azaltabileceği gösterilmiştir. Gerekli olduğunda B12 ve folik asit takviyesi yapılmalıdır. Bu desteğin sağlanabilmesinde diyete et ve süt ürünleri ile koyu yeşil yapraklı sebzelerin eklenmesi önemlidir. Diyabet için uygulanan diyete devam edilmelidir.
ANTİHİPERTANSİFLER, DOLAŞIM VE KALP İLAÇLARI
Antihipertansif ilaçların etkinliğinin sağlanması için tuz kısıtlaması yapılmalıdır. Meyan kökü içeren besinler ilaçların etkinliğini değiştirebilir. Bu yüzden bu tür ilaçların kullanımı sırasında meyan kökü tüketilmemelidir. Potasyumdan zengin diyet tüketiminde ya da potasyum takviyesine dikkatli olunmalıdır. Çünkü bazı ACE İnhibitörü ilaçlar, kan potasyum seviyesini artırabilir. Uygun sıvı alımı ayarlanmalıdır.
SÜT İLE BERABER ALINMAMALIDIR
Digitoksin, digoksin türevi ilaç kullanımı sırasında, yüksek posalı ve yüksek pektinli besin ilaca bağlanabilir. Bu nedenle elma, şeftali, kayısı ve erik gibi pektin içeriği yüksek besinler ile birlikte alınmamalıdır. Süt ile beraber alınmamalıdır.
Bu tür ilaçlar A, D, E ve K vitamini eksikliğine yol açabilir. Uzun süreli kullanımlarında bu vitamin eksikliklerine karşı önlem alınmalıdır. Etkili bir müdahalede en önemli yollardan birisi diyeti yağlı tohumlar, süt ve süt ürünleri açısından desteklemektir.
DİYETİSYEN TARAFINDAN TAKİP EDİLMELİDİR
Alkol ile beraber kullanılmamalıdır. Kafein ilacın etkinliğini azaltır ve sıkıntı hissini artırabilir. Bu yüzden çay ve kahve tüketimi sınırlandırılmalıdır. Fenelzin kullanımı sırasında ya da bırakıldıktan 2 hafta sonrasına kadar tiamin'den zengin gıdalar(tam tahıllı ürünler, soya fasulyesi, ayçiçeği çekirdeği, yer fıstığı vs.) tüketilmemelidir. Çünkü tiaminden zengin besinler hipertansif kriz yaratabilir.
Antidepresan kullanımında iştah problemleri ve metabolizmadaki değişiklikler sonucu bireyler ağırlık kazanımı riski altındadırlar. Bu yüzden günlük kalori alımları bir diyetisyen tarafından takip edilmelidir.
