Rahim Duvarı - Endometrium Kalınlığı Kaç Olmalı?

Rahim duvarı kalınlığının standart limitlerin üzerinde olması, kanser gibi hayati tehlike arz eden sorunların ortaya çıkma riskini artırır. Ancak rahim duvarında kaç tane katman vardır? Rahim duvarının normalden daha kalın olup olmadığı nasıl belirlenir?

Rahim Duvarı (Endometrium) Katmanları

Kadın üreme organı olan rahim üç tabakadan oluşuyor. En içteki tabakanın adı endometrium’dur (rahim duvarı). Rahim duvarının kalınlığı, farklı hormonların kandaki seviyelerine göre yaşamın farklı anlarında ve hatta normal bir adet döngüsü içerisinde değişkenlik gösterir.

Rahim boşluğundaki rahim duvarının iki temel katmanı vardır:

Fonksiyonel Katman

Rahim boşluğundaki ilk katmandır, regl esnasında dökülür ve adet biter bitmez yenilenir. Adet döngüsünün foliküler evresinde yükselen östrojen hormonu seviyesi, fonksiyonel katmanın büyümesini ve hücrelerinin çoğalmasını sağlar. Sonraki evrelerde görülen değişimler ise progesteron hormonunun tetiklemesi ile ortaya çıkar. Bu iki hormon fonksiyonel katmanın gelişimini kontrol ederek, döllenme ve embriyo gelişimi için gerekli ve sağlıklı ortamı hazırlar.

Progesteron azlığında ise atardamarların daralması ile birlikte fonksiyonel katman hücreleri ölür ve adet başlar.

Bazal Katman

Fonksiyonel katman ile rahmin kas dokusu olan miyometriyum arasındaki katmandır. Fonksiyonel katmanın başladığı yerdir. Bazal katman adet döngüsü esnasında dökülmez.

Rahim Duvarı (Endometrium) Kalınlığı Kaç Olmalıdır?

Bir MRI (manyetik rezonans görüntüleme, Emar) sayesinde rahim duvarı kalınlığı saptanabilir. Ölçümler rahmi sol ve sağdan iki eşit bölgeye ayıran orta düzleme baz alınarak hesaplanır. Rahim duvarı kalınlığı ölçüm gününe, kişinin yaşına ve kullandığı ilaçlara bağlı olarak değişkenlik gösterir.

1) Bir Adet Döngüsündeki Rahim Duvarı Kalınlığı

Bir adet döngüsü, hormon seviyelerine göre aşağıdaki özellikleri gösteren üç evreye ayrılır:

• Birinci evrede hem östrojen hormonu hem de progesteron hormonu düşük seviyededir. Bu evre adet başlangıcından itibaren ilk beş gün boyunca sürer. Rahim duvarı kalınlığı bu evrede yaklaşık olarak 1-4 milimetre arasındadır.
• İkinci evrede östrojen hormonu baskın hale geçer. Kalınlık yaklaşık olarak 4-14 milimetre arasındadır. Bu evre yaklaşık 10 gün sürer.
• Üçüncü evrede progesteron hormonu baskındır ve kalınlık yaklaşık olarak 14-26 milimetre arasındadır. Bu evre, yumurtlama döngüsünün yaklaşık 14 gününü oluşturur.

Not: Verilen süreler adet döngüsü 28 gün süren kişiler için geçerlidir.

2) Menopoz Öncesi Rahim Duvarı Kalınlığı

Menopoz öncesindeki dönemde olan kadınların rahim duvarı kalınlığı, adet döngüsünün farklı evrelerinde karakteristik bir görünüme sahip olur.

Farklı evrelerdeki rahim duvarı kalınlığı aşağıdaki gibidir:

• Adet esnasında: 2-4 milimetre
• Proliferatif (kalınlaşma) faz başlangıcında: 5-7 milimetre
• Proliferatif faz bitişinde: 11 milimetre kadar
• Sekretuar (progesteronun etkili olduğu) fazda: 7-16 milimetre

3) Menopoz Sonrası Rahim Duvarı Kalınlığı

Rahim duvarı kalınlığı önceki dönemlerdeki vajinal kanamaların miktarına ve kişinin aldığı hormon tedavilerine bağlıdır.

Vajinal kanama varsa:

• En üst limit 5 milimetreden azdır.
• 5 milimetreyi aşarsa karsinom (habis ur, kanser) riski %7’dir.
• 5 milimetreden azsa karsinom riski %0.07’dir.
• Hormon tedavileri alınıyorsa üst limit 5 milimetredir.

Vajinal kanama yoksa:

• Beklenen rahim duvarı kalınlığı 8-11 milimetre arasındadır.
• Kalınlık 11 milimetreyi aşarsa karsinom riski %7’dir.
• Kalınlık 11 milimetreden azsa karsinom riski %0.002’dir.

Tamoksifen Alınıyorsa: Kalınlık 6 milimetreden az olmalıdır.

Rahim Duvarı Kalınlaşması

Rahim duvarının normalden daha kalın olması rahim duvarı kalınlaşması (endometrial hiperplazi) olarak bilinir.