Güneydoğu Anadolu bölgesinde yer alan arkeolojik alan, kazıların başladığı 1995 yılından bu yana bilim insanlarının uygarlığın kökeni üzerine düşünüş biçimini değiştirdi. Belki de tüm insanlığın tarihini baştan yazabileceği için büyük önem taşıyor.
Dekoratif yontulmuş taşları ve T biçimli sütunlarıyla 12 bin yıllık dairesel yapılar, Tarım Devrimi'nden ve hatta çanak-çömlek yapımının icadından bile daha eski.
Bu inanç merkezinin adı Göbekli Tepe. Şanlıurfa yakınlarındaki Göbekli Tepe, sadece akademik araştırmaların, arkeolojik kazıların değil sanat ve edebiyatın da dikkatini çekmiş durumda.
Göbekli Tepe Muhafızı isimli kitabı ile geçen yıl okurla buluşan Yonca Eldener cevapla.tv izleyicileri için Göbekli Tepe'yi anlattı:
"Şimdiye kadar insan eliyle yapılmış bilinen en eski inanç merkezi olan Göbekli Tepe, Şanlıurfa il merkezine yaklaşık 20 kilometre uzaklıktadır." diyen Eldener sözlerini şöyle sürdürdü:
İnsanların avcılık toplayıcılık döneminde, taş çağıda, 200 kilometre kare bir uzaklıktan bu inanç merkezine geldikleri düşünülmektedir. Yaklaşık 20 adet, yerleri radarla tespit edilmiş, yapı bulunmaktadır. Ama bunlardan arkeolojik kazısı yapılan, A, B, C, diye adlandırılan 4 yapı var Göbekli Tepe'de. Bu yapılar yaklaşık 10-12 tane, dairesel ya da spiral dikilitaşların etrafını çevreledi bir formdadır. Merkezinde de iki tane devasa dikilitaş bulunmaktadır ki bu insanı stilize etmektedir.
Göbekli Tepe'nin kazıları devam ediyor. Ülkemizde ve dünyada şimdiye kadar bulunmuş en önemli inanç merkezlerinden biridir.
Göbeklitepe, Tarihin Bilinen İlk Ve En Büyük Tapınağı
Neolitik döneme ait Göbeklitepe, ilk tapınağın dolayısıyla yeryüzündeki ilk inancın merkezi olabilmesi açısından önemli. Bu bölgede yaklaşık 20 tapınak tespit edilmiş ve şu ana kadar yalnızca 6 tapınak gün ışığına çıkartılmıştır.
Kayaların Biçimlendirilmesi ve Tapınağın İnşası
Göbeklitepe'nin inşa edildiği dönemde insanoğlu bitki toplayan ve hayvanları avlayan küçük gruplar halinde sürekliliğini sağlıyordu. Kayalık bölgelerden, büyük sütunların ve ağır taşların el arabaları ve yük hayvanları olmadan 2 kilometre taşınarak Göbeklitepe'ye getirilmesi için muhtemelen tarihte insanların ilk defa bu kadar kalabalık bir şekilde bir arada olması gerekmişti.
Mağara Duvarlarındaki Resimlerden Kabartma Hayvan Figürlerine
Mağarada duvarlarındaki avcılığı temsil eden resimlerden ziyade burada hayvan figürleri tek ve kabartma olarak işlenmiş, sanatsal açıdan farklı bir anlayışı etkileyici biçimde yansıtmaktadır. Taşlar üzerinde işlenmiş akrep, tilki, boğa, yılan, yaban domuzu, aslan, turna ve yaban ördeği figürleri yer almaktadır. Bir kısım arkeoloğa göre bu hayvan figürleri tapınağı ziyaret eden farklı kabilelerin sembolü olarak nitelendiriliyor.
