Orta Yaş Krizi ve Bu Krizinden Nasıl Geçilir?

Ben ellili yaşlarımdayım, orta yaşı biraz geçtim ama tam olarak yaşlı değilim. Çocuklarım büyüdü, iyi bir kariyerim var, evliliğim sağlam ve hala göreceli olarak sağlıklıyım. Bu yüzden hayatın mutluluğu benim olmalı.

Ama değil. Satranç sınıfımdan tanıdığım kişilerden daha fazla mutlu değilim. Her şey harika görünürken neden bir düşüşün içerisindeyim.

Orta Yaş Düşüşü

• “Orta yaş krizi” en yaygın kullanılan terim olsa da Rauch orta yaşlarda başımıza gelen şeylerin kriz kelimesi ile tam olarak anlatılamayacağını savunuyor. Eğer küresel mutluluk şablonlarına bakarsanız ve kişilerin kendilerini başkalarıyla kıyasladığı boylamasına deneylere; büyük bir şablon ortaya çıkar: Mutluluk en düşük noktasına ulaşana kadar yetişkinlik süresince azalır, tam olarak kırklı ve ellili yaşların ortalarında.
• Bu durum koşullar önemli olmaksızın yaşanır. Gelirinizin yüksek olması, evde çocuklarınızın ya da baktığınız büyüklerinizin olması ya da başarılı bir kariyerinizin olması. Bu etkenlerin mutluluk üzerinde etkisi olmadığını söylemiyoruz, var. Sadece orta yaş krizi bu faktörler ile açıklanamaz.
• Mutluluk eğrisi bulunabilen bütün verilerde ortaya çıkar. Maymunlarda bile.
• Mutlulukta yaşanan bu dip durumun nedeni belli olmasa da Rauch bu konuyu açıklamak için cesur araştırmalarına devam ediyor. Boylamasına bir deneyde, örneğin, genç bir Almana hayatının 5 yıl sonra nasıl olacağını sorarsanız ve 5 yıl sonra gerçekte nasıl hissettiğine bakarsanız söylediklerinin gerçekten daha üstün olduğunu görürsünüz. Diğer bir deyişle aşırı iyimser olma eğilimindedirler ve bu yanlış eşleştirme mutluluk azalmasının aynası gibidir.
• Bu durum, beklentilerimiz karşılanmadığı zaman hayal kırıklığına uğramamız ile mantıklı bir hal alır. Hayatımızda bu mutsuzluğu açıklayacak belirtiler olmadığı için suçluluk hissi başlar ve bu durum daha fazla mutsuzluğa yol açar ve negatif geribildirim döngüsüne dönüşür.
• Bu geribildirim etkisi hayatında bir şok ya da travma yaşamamış kişilere kaygı verebilir. Rauch’a göre “Göreceli olarak konuştuğumuzda, en azından bir objektif durumdan etkilendiğinde bu negatif geri bildirim döngüsünde sıkışıp kalabilir.”

Yaşlılık Dönemi Takviyesi
İlginç bir şekilde bu şablon orta yaştan sonra tamamen tersine döner, yani yaşlı kişiler 5 yıl önce tahmin ettiklerinden daha mutlu hissederler. Bu durumun bize önerdiği durum, eğer bekleyebilirsek bazı şeyler yoluna girer ve mutluluk seviyemiz için şaşırtıcı derecede tatmin edici olabilir.

Hayal kırıklıkları yerini hoş sürprizlere ve memnuniyete bıraktığı zaman negatif geribildirim döngüsü yerini pozitif döngüye bırakır.

Stres Azalır
Görünüşe göre en nihayetinde yaşlandıkça strese neden olan işler azalır, kariyerler bir düzene girer ya da çocuklar evden ayrılır. Araştırmalara göre bütün her şey aynı kalsa bile aslında stres ilerleyen yaşla birlikte azalma eğilimindedir.

Duygusal Stat Gelişir
Sadece yaşlı yetişkinler değil, genç yetişkinler de duygularını genel olarak kontrol etmede daha başarılıdır. Kendilerine karşı negatif eleştiriler ile dolu olan kayıtları dinledikten sonra yaşlılar daha olumsuz geribildirimde bulunmuş ve eleştirilere daha duygusal tarafsızlıkla karşılık vermişlerdir.

Yaşlı İnsanlar Daha Az Pişman Olur
Stephanie Brassen ve iş arkadaşlarının yaptığı bir araştırmada yaşlı olan bireyler yanlış bir seçim yaptıklarında ve paralarını kaybettiklerinde genç yetişkinlere oranla daha az pişmanlık duymaktadır. 

Araştırmaya göre yaşlandıkça depresyonun yaygınlığı azalmaktadır. Bu belki de yaşlıların daha iyimser olmasından ya da genç yetişkinlere oranla daha pozitif çıkarımlar yapmalarından kaynaklanmaktadır.

Orta Yaş Krizinden Nasıl Geçilir
Yaşınız ilerledikçe işlerin daha iyi bir hal alacağını bilmek iyi olacaktır. Ama bu orta yaş krizi ile baş etmek için bir şey yapamayacağınız anlamına gelmemektedir.

1) Normalleştirin
Neredeyse evrensel bir olayın kendimizi suçlamamızı durdurmamıza yardım edebileceğini bilmek kendimizi suçlamayı bırakmamıza ve onları kabullenmemize yardım edebilir. Yine de bu hayal kırıklığı yaşamayacağımız anlamına gelmemektedir ama en azından kendimizi bu konuda hırpalamayı bırakabiliriz, aksi takdirde durumlar daha da kötüleşecektir.

2) İç eleştirilerinizi engelleyin
Hepimiz geleceğimiz hakkında daha iyimser olmak için programlanmışız. Çünkü bu bizim evrimsel avantajımız. Ama hayal kırıklığı işin içine girmeye başladığı zaman kendimizi diğer insanların başarılarıyla kıyaslamamız ve yetersiz görmemiz ortaya çıkar. Bu ekstra acı çekmek için bir tariftir.

Bunu engellemek için Bilişsel davranış terapisi ile engellemeyi ve konuyu değiştirmeyi öğrenmeliyiz. Kendi içimizden gelen kısa itirazların ve hatırlatmaların ardından, kimseden iyi olmak zorunda değilim, kendinizi iyi hissedeceğiniz şeyleri düşünmeye itebilirsiniz.

3) Günümüzde kalın
Bugünlerde her yerde olduğunu biliyorum ama akıl doluluğu kendinize olan acımanızı ve durdurabilir ve daha az endişelenerek daha fazla pozitif düşünceye sahip olmanıza yardımcı olur.

4) Duygularınızı başkaları ile paylaşın
Çoğu kişi orta yaş bunalımında iken başka insanlara erişmeyi ve onlarla iletişim kurmayı zor olarak görürler. Kendileriyle ilgili bir şeylerin yanlış olduğuna dair düşünceler, yetersiz olduklarının düşünülmesi ya da diğer insanların saygısını kaybetme korkusundan dolayı çekinirler.

Ancak bu düşüncelerinizi sizi dinleyecek, anlayış gösterecek, deneyimlerinizi anlayacak ve yalnız hissetmemenizi sağlayacak bir yakın arkadaşınız ile konuşmak sizi rahatlatacaktır.

Ayrıca iyi ve yakın bir arkadaşınız sizi aceleci şeyler, patronunuza çıkışmak ya da partnerinizi aldatmak, yapmaktan alıkoyacaktır.

5) Ufak adımlar atın, kendinizi direk işin içine atmayın
Bu yapılacakların en zoru olabilir ama aynı zamanda en önemlisidir. Orta yaş krizi yaşarken radikal değişiklikler -bütün birikimlerinizi ve ailenizi bir kenara atarak başka bir yere yerleşmek gibi- yapmayın. Bunun yerine var olan yetenekleriniz ile küçül değişiklikler yapın.

6) Bekleyin
Bu tuhaf bir tavsiye olabilir ama orta yaş bunalımı gelişen bir durum olduğu için mutluluğun kendiliğinden gelmesini bekleyin ve değişimleri kabullenin. Depresyona girmediğiniz sürece sabit bir düzeyde kalmak en iyi strateji olabilir.

Bu hayatınızdaki ciddi sorunları göz ardı etmeniz anlamına gelmemektedir. Bunun en basit anlamı hisleriniz başınızdan geçen olayların bir bölümü, dikkatli olun ve kendinize zaman tanıyın. Elbette bu durum çevrenizdekiler bencil ve kendini beğenmiş nedenler ile düşüncelerinizi görmezden gelmediği zaman daha kolay olacaktır.