Türkiye’de bir madencinin değeri ne kadar?

ABD’de ile Türkiye’de farklı zamanlarda benzer kaza yaşandı. ABD’li maden işçisi için 1.5 milyon dolar tazminat ödenirken, Türkiye’de bu rakam 226 bin TL oldu...

Türkiye 18.05.2014, 02:50 18.05.2014, 03:35 Mehmet Berke
Türkiye’de bir madencinin değeri ne kadar?

2010 yılında Batı Virginia’nın Naoma kasabasındaki Upper Big Branch madeninde meydana gelen patlamada 29 madenci öldü. Federal hükümetin atadığı bağımsız soruşturma komisyonu, madeni işleten Massey Energy şirketini suçlu buldu. Çünkü kaza önlenebilirdi, yangına yol açan ince kömür tozu birikmesi engellenebilirdi. Massey Energy şirketinin iş hayatı bitti, şirketi ve madeni devralan Alpha Natural Resources ölenlerin ailelerine 1.5 milyon dolar (3 milyon TL), toplamda 209 milyon dolar tazminat ödemeye razı oldu.


İki aile dava açtı

Zonguldak’ta ise geçen yıl 7 Ocak’ta Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Kozlu Müessesinde meydana gelen patlamada taşeron firmada çalışan 8 maden işçisi öldü. İki aile tazminat davası açarken, Zonguldak 3. İş Mahkemesi, 41 yaşındaki Yüksel Koca’nın eşi ve yakınlarına 226 bin 991 lira, 32 yaşındaki Muharrem Yapıcı’nın eşi ve yakınlarına da 175 bin 16 lira maddi ve manevi tazminat ödenmesine karar verdi.

Nasıl hesaplanıyor?

Türkiye’de 5510 sayılı sosyal güvenlik yasasının 21. maddesine göre, iş kazası üçüncü bir kişinin veya işverenin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, bu iş kazası dolayısıyla SGK’nın yaptığı ve yapacağı tüm harcamalardan işveren ile üçüncü kişiler de sorumlu tutuluyor. İş kazaları dolayısıyla SGK sigortalı işçilere tedavi hizmetinin yanı sıra; geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri, ölüm halinde hak sahiplerine ölüm aylığı, kız çocuklarına evlenme ödeneği, cenaze ödeneği gibi harcamalar yapıyor. Bu şekilde hesaplanan ödemelerin yarısı, kusurlu bulunması halinde maden şirketinden peşin olarak isteniyor.

Soma’ya da aynı hesap

SGK, Soma’da yaşamını yitiren işçilerin ailelerine de bu sistemi uygulayacak. Tedavi giderleri, geçici iş göremezlik ödemeleri, çalışamaz hale gelenler olursa bunlara yapılacak sürekli iş göremezlik ödemeleri de eklenerek, sorumluluğu oranında işverenden tahsil edilecek. Kaza sonrası Çalışma Bakanlığı müfettişlerinin hazırlayacağı rapor, işverenin ödeyeceği söz konusu tutarın belirlenmesi açısından da büyük önem taşıyor. İşverenin kusuru yüzde 100’ün ne kadar altına inerse, ödeyeceği tutar da ona göre azalacak. Yüzde 80 kusurlu bulunursa, hesaplanacak tutarın yüzde 80’ini ödeyecek.

ABD’de 1.5 milyon dolar!

UZMANLAR CEVAPLADI:

İki ülke arasında neden uçurum var?

İki ülke arasındaki bu farkı değerlendiren hukukçular bu farkın ülkeler arasındaki sosyal sigortalar kanunu ve işveren ile çalışanın imzaladığı iş sözleşmesi nedeniyle oluştuğunu söylüyor... İki ülke arasındaki farkı Vatan’a değerlendiren İş Hukuku Avukatı Mehmet Emin Şan, Türkiye’de tazminat hesabının kanun koyucuya bırakıldığını söylüyor:

‘Ölmeseydi ne kazanırdı?’

“Türkiye’de Yargıtay’ın belirlediği PMF (Population Masculine et Feminine) tablosu var. Buna yaşam tablosu diyoruz. Tabloya işlenmek üzere bilirkişiler tarafından yaşamını yitiren çalışanın yaşı, aylık maaşı, toplum seviyesi, statüsü tespit ediliyor. Ardından ‘67 yaşına kadar yaşasaydı şu kadar para kazanabilirdi’ diye tespitte bulunuluyor. ABD ya da bir Avrupa ülkesi ile Türkiye kıyaslaması yapacak olursak da durum şöyle. Ülkeler arasında değerler bir değil. Çalışma koşulları farklı. İş sözleşmesi farklı. Kanunlar farklı. Eşit değerlendirme mümkün olmuyor. Bizde kanun koyucuya bırakılıyor. Biz iş kazası olmayacak gibi davranıyoruz. Standart tazminat uygulanıyor. Orada tazminat belli. Bu iki durum çözülürse bu uçurum ortadan kalkabilir.”

‘Sözleşmede yazmıyor’

Prof. Duygun Yarsuvat ise Avrupa, ABD ve Türkiye’de insana verilen değerin çok farklı olduğunu ifade ederek, şunları söyledi: “ABD ya da Avrupa ülkelerinde yaşanan kazalar sonucunda tazminat yüklü miktarda çalışanının ailesine ödenir. Sorumlu işverenler de yargılanarak ceza alır. Bu aradaki fark ise yargı sistemi, sosyal sigortalar kanununda yapılacak değişiklikle kapatılır. Türkiye’de işveren ile çalışan arasında imzalanan sözleşmede olası bir kaza sonucunda verilecek tazminat açık bırakılır. İşveren bunu önemsemez çalışansa buna dikkat etmez. Ancak Avrupa ülkelerinde iş sözleşmeleri çalışanlar yararınadır. Tazminatta bu nedenle yüksektir.”

Tazminat kanunu  için tam zamanı

- hacettepe Üniversitesi Maden Mühendisliği Maden işletme Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bahtiyar Ünver: “İş güvenliği açısından maden gibi riskli iş kollarında çalışanların hayatlarını kaybetmeleri durumunda, işveren tarafından yüksek tazminatlar verilmeli. Türkiye’de işveren, iş güvenliği önlemi almayıp üretime yöneliyor çünkü buradan para kazanıyor. Eğer iş güvenliğinden para kaybedeceğini görürse, her türlü önlemi alır. Örneğin bu kazayı ele alalım. Gaz geliyor ve çalışanı öldürüyor, çalışanın bir kusuru var mı? Yok. Kişi başı 1 milyon tazminat olsa, işveren  her türlü önlemi alırdı. İşveren, bu tür tazminat konularının gündeme gelmesini istemiyor. Ancak bu kaza, ileride yaşanacak kazaları engellemek için bir fırsat olabilir. Toplum tepkisi varken bu kanunu çıkarmanın tam zamanı.”

ÇAĞDAŞ ULUS



#haber #abd #sgk #zonguldak #dolar #Haberler #Avrupa #fırsat #hacettepe #hacettepe üniversitesi #çalışma bakanlığı #soma #vatan
Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 26 Nisan 2024
İmsak 04:25
Güneş 06:02
Öğle 13:07
İkindi 16:55
Akşam 20:02
Yatsı 21:32
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 33 90
2. Fenerbahçe 33 86
3. Trabzonspor 33 55
4. Beşiktaş 33 51
5. Başakşehir 33 49
6. Rizespor 33 48
7. Kasımpasa 33 46
8. Antalyaspor 33 45
9. Alanyaspor 33 45
10. Sivasspor 33 45
11. A.Demirspor 33 41
12. Samsunspor 33 39
13. Ankaragücü 33 37
14. Kayserispor 33 37
15. Konyaspor 33 36
16. Gaziantep FK 33 34
17. Hatayspor 33 33
18. Karagümrük 33 33
19. Pendikspor 33 30
20. İstanbulspor 33 16
Takımlar O P
1. Eyüpspor 31 69
2. Göztepe 31 63
3. Ahlatçı Çorum FK 31 55
4. Sakaryaspor 31 54
5. Bodrumspor 31 52
6. Kocaelispor 31 52
7. Bandırmaspor 31 47
8. Boluspor 31 47
9. Gençlerbirliği 31 47
10. Erzurumspor 31 42
11. Ümraniye 31 37
12. Manisa FK 31 36
13. Keçiörengücü 31 36
14. Şanlıurfaspor 31 34
15. Tuzlaspor 31 33
16. Adanaspor 31 32
17. Altay 31 15
18. Giresunspor 31 7
Takımlar O P
1. Arsenal 34 77
2. M.City 33 76
3. Liverpool 34 74
4. Aston Villa 34 66
5. Tottenham 32 60
6. M. United 33 53
7. Newcastle 33 50
8. West Ham United 34 48
9. Chelsea 32 47
10. Bournemouth 34 45
11. Brighton 33 44
12. Wolves 34 43
13. Fulham 34 42
14. Crystal Palace 34 39
15. Brentford 34 35
16. Everton 34 33
17. Nottingham Forest 34 26
18. Luton Town 34 25
19. Burnley 34 23
20. Sheffield United 34 16
Takımlar O P
1. Real Madrid 32 81
2. Barcelona 32 70
3. Girona 32 68
4. Atletico Madrid 32 61
5. Athletic Bilbao 32 58
6. Real Sociedad 32 51
7. Real Betis 32 48
8. Valencia 32 47
9. Villarreal 32 42
10. Getafe 32 40
11. Osasuna 32 39
12. Sevilla 32 37
13. Las Palmas 32 38
14. Deportivo Alaves 32 35
15. Rayo Vallecano 32 34
16. Mallorca 32 31
17. Celta Vigo 32 31
18. Cadiz 32 25
19. Granada 32 18
20. Almeria 32 14