Anayasa Mahkemesi Twitter için ne karar verdi?

Anayasa Mahkemesi, Twitter'a erişimin engellenmesiyle ilgili yapılan başvuruları değerlendirerek, "Başvurucuların Anayasa'nın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine" hükmetti.

AYM kararı, gereğinin derhal yapılması için TİB ve Ulaştırma Bakanlığına gönderdi. Kararda; "TİB'in kararına dayanak gösterdiği mahkeme kararlarını aşan ve milyonlarca kullanıcısı bulunan bir sosyal medya ağı olan twitter.com sitesine erişimin tamamen engellenmesini öngören işlemin kanuni dayanağının bulunmadığı ve bu sosyal paylaşım sitesine erişimin kanuni dayanağı olmaksızın ve sınırları belirsiz bir yasaklama kararı ile engellenmesinin demokratik toplumların en temel değerlerinden biri olan ifade özgürlüğüne ağır bir müdahale oluşturduğu açıktır" ifadesine yer verildi.

Anayasa Mahkemesi, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı'nın (TİB) mikroblog sitesi twitter'a erişimi engellemesine ilişkin bireysel başvuruyu karara bağladı. AYM'den yapılan açıklamada, "twitter.com ağından yararlanan tüm kullanıcıların ifade özgürlüğüne yönelik ağır müdahale niteliğinde olduğu ve hukuki dayanağının olmaması nedeniyle başvurucuların Anayasa'nın 26. maddesinde korunan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir" denildi.

Yüksek Mahkeme, karar metninde twitter'a erişimin engellenmesi işlemine karşı Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı tarafından açılan 'yürütmeyi durdurma istemi davasında, Ankara 15. İdare Mahkemesi kararına atıfta bulunarak, mahkemenin yürütmenin durdurulmasına oy çokluğuyla karar verdiğini hatırlattı. Yapılan açıklamada, yürütmeyi durdurma kararına rağmen sözkonusu sitenin erişime açılmadığı kaydedilerek; "Hukuk devletinde yargı kararının uygulanması, yalnızca şeklen bir yerine getirmeyi değil, objektif koşullar altında, olabilecek en kısa süre içinde, tespit edilen hukuka aykırılığın giderilmesini gerektirir.

Bu konuda verilen yürütmeyi durdurma kararının, işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleştiği tespitine dayandığı ve yürütmesinin durdurulmasına karar verilen işlemin doğurduğu olumsuz etkinin idarece giderilmesi zorunluluğu da dikkate alındığında, TİB tarafından anılan sitenin derhal erişime açılmaması nedeniyle bu yükümlülüğün yerine getirilmediği anlaşılmaktadır. Söz konusu idari uygulamaya ilişkin yukarıda belirtilen yürütmeyi durdurma kararına rağmen başvurucuların ihlal iddiasına konu olan twitter.com isimli siteye erişimin halen mümkün olmadığı görülmektedir.

Sosyal medyada belli olay ve olgulara ilişkin olarak paylaşılan haber ve düşüncelerin zamanın geçmesiyle güncelliğini yitirip etki ve değerini kaybedebileceği açıktır. Bu durumda yargı kararının yerine getirilerek siteye erişimin ne zaman sağlanacağı konusundaki belirsizliğin sürmesi karşısında ihlali ve olumsuz sonuçlarını ortadan kaldırmak bakımından etkili ve erişilebilir nitelikte bir koruma sağladığının söylenemeyeceği ve böylece başvurucuların idare mahkemesine başvurmalarının etkili bir yol olmadığı sonucuna ulaşılmıştır" ifadeleri yer aldı.

AYM kararında, başvurucuların " twitter.com adlı internet sitesine ulaşımın tamamen engellenmesinin hukuken mümkün olmadığını" belirttikleri vurgulanarak; "Başvurucular, TİB’in engellemeye dayanak olarak gösterdiği mahkeme kararlarının twitter.com isimli siteye erişimin tamamen engellenmesine yönelik olmadığını, TİB’in keyfi engelleme yöntemleri deneyerek twitter.com isimli siteye erişimi kesmesinin hukuki bir dayanağının bulunmadığını, bu işlemin bilgiye ulaşma imkânının yanında bilgiyi yayma hakkını da ciddi şekilde sınırladığını, engellemenin sadece anılan sitede mevcut olan değil ileride paylaşılacak bilgilere de erişimi engellediğini ve bu haliyle Anayasa’da mutlak olarak yasaklanmış olan sansürü mümkün kıldığını belirtmişlerdir.

Başvuru konusu olayda TİB'in bazı mahkeme kararlarını gerekçe göstererek twitter.com internet sitesine erişimi engellediği anlaşılmakta ise de dayanak gösterilen kararların incelenmesinden söz konusu kararların sadece belli URL adreslerine erişimin engellenmesine yönelik olduğu, derece mahkemelerince doğrudan twitter.com internet adresine erişimi engellemeye yönelik bir karar alınmadığı anlaşılmaktadır.

TİB'in kararına dayanak gösterdiği mahkeme kararlarını aşan ve milyonlarca kullanıcısı bulunan bir sosyal medya ağı olan twitter.com sitesine erişimin tamamen engellenmesini öngören işlemin kanuni dayanağının bulunmadığı ve bu sosyal paylaşım sitesine erişimin kanuni dayanağı olmaksızın ve sınırları belirsiz bir yasaklama kararı ile engellenmesinin demokratik toplumların en temel değerlerinden biri olan ifade özgürlüğüne ağır bir müdahale oluşturduğu açıktır" ifadelerine yer verildi.

Yüksek Mahkeme, internetin modern demokrasilerde başta ifade özgürlüğü olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin kullanılması bakımından önemli bir araçsal değere sahip olduğunun altını çizerek, internet ve sosyal medya araçları konusunda yapılacak düzenleme ve uygulamalarda devletin ve idari makamların çok hassas davranmaları gerektiği kaydetti.

Kararın sonuç bölümünde, Anayasa'nın 26'ncı maddesinde korunan 'ifade özgürlüğü'nün ihlal edildiği kaydedilerek şunlar kaydedildi; "TİB tarafından twitter.com isimli internet sitesine erişimin engellenmesi yalnızca bu engellemeye dayanak gösterilen ve URL bazlı verilen kararların muhataplarını değil, twitter.com ağından yararlanan tüm kullanıcıların ifade özgürlüğüne yönelik ağır müdahale niteliğinde olduğu ve hukuki dayanağının olmaması nedeniyle başvurucuların Anayasa’nın 26. maddesinde korunan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

Başvurucuların Anayasa’nın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine, kararın birer örneğinin ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılmak üzere Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kurumu, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı ve Ulaştırma Bakanlığına gönderilmesine, oy birliğiyle karar verildi."

Basın Konseyi, twitter'a erişimin engellenmesini "hak ihlali" olarak gören Anayasa Mahkemesi kararının derhal uygulanmasını istedi.

Konsey'den yapılan yazılı açıklamada şöyle denildi:

"Twitter'a erişimin engellenmesi kararına karşı Türkiye Barolar Birliği'nin açtığı dava üzerine, Ankara İdare Mahkemesi tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararının gereği henüz yerine getirilmemişken, en son Anayasa Mahkemesi de konuya dair yapılan bireysel başvuru sonucunda; 'hak ihlali' kararı vermiştir.

Hukuk düzenimizdeki en Yüksek Mahkemenin, bu uygulamanın “insan hakları ihlali' teşkil ettiğini tescil etmesi karşısında, Twitter'a tekrar erişimin DERHAL sağlanması, demokratik hukuk devleti olmanın bir gereğidir. Basın Konseyi olarak, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı'nın, kararı hassasiyetle, vakit geçirmeksizin yerine getirmesini bekliyoruz."