Futbolun sendikalaşma mücadelesi

ANKARA - Musa Samur

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in ''Futbolcular sendikalaşsın'' söylemiyle destek verdiği, Şenol Güneş, Fatih Terim, Hakan Şükür, Emre Belözoğlu, Saffet Sancaklı ve Kemalettin Şentürk gibi önemli futbol adamlarının da ''Futbolcuların sendikası olması lazım'' diyerek, olumlu yönde görüş belirttiği sendikalılaşma süreci, Türkiye'de ilk kez Beşiktaşlı Şükrü Gülesin'in girişimleriyle başladı.

Beşiktaş'tan 1950 yılında İtalya'nın Palermo takımına, oradan da Lazio'ya transfer olan Gülesin, İtalya macerasının ardından 1965'te döndüğünde, orada gördüğü futbolcu sendikasını, Türkiye'de de hayata geçirmek istedi.

Gülesin'in kurduğu Profesyonel Futbolcular Sendikası, ''Profesyonel Futbolcular, Antrenörler, Menajerler ve Monitörler Sendikası'' ve ''Futbol-İş'' adlarıyla var olmaya çalışsa da üye sayısı hiçbir zaman neredeyse 2 takımın futbolcu kadrosunun toplamını dahi bulamadı.

Yeni örgütlenme PFD ve AFD çatısı

Futbol-İş'in ''Sendikalar Yasası'na uymadığı'' gerekçesiyle 1984'te kapanmasının ardından sporcuların yeni örgütlenme adresleri ise yakın zamanda hayata veda eden eski Galatasaraylı Metin Kurt'un kurucuları arasında yer aldığı ''Profesyonel Futbolcular Derneği (PFD)'' ve ''Amatör Futbolcular Derneği (AFD)'' oldu.

''En yenisi'' Futbol-Sen

Sektörde en son ''örgütlenme çatısı'' olacağını iddia eden sendika ise Futbol Çalışanları Sendikası (Futbol-Sen) oldu.

''Tüm futbol çalışanlarının yanındayız'' sloganıyla 8 Ekim Pazartesi günü yola çıkan ''Futbol-Sen'', genel amacını ise ''Yüce bir değer olan emeğin, alın terinin futbol çalışanları açısından da uygulanması, futbol çalışanlarının gerçek ve profesyonel anlamda işçi sayılması, bu yönde oluşturulacak komisyonlarca spor iş yasasının çıkarılması veya halihazırdaki iş yasasına futbol çalışanlarının da dahil edilmesini ve futbolun ana öznesi futbol çalışanlarının oynanan futboldan elde edilen naklen yayın, sponsorluk gibi gelirlerden hak ettikleri oranda pay almasını sağlamak'' olarak açıkladı.

Bu arada, ekonomisi gittikçe büyüyen ve sektörde çalışan sayısı da buna paralel olarak her geçen gün artan futbolda, ''Futbol-Sen''den başka sendika kurma çalışmalarının da yoğun şekilde devam ettiği biliniyor.

Dünyanın en eski profesyonel sporcu sendikası: 'PFA'

Türkiye'de sektörün her geçen gün büyümesine karşın istenilen olgunluğa bir türlü erişemeyen futbolda sendikalaşmanın, Avrupa liglerinde başlaması ise 1900'lü yılların başlarına kadar gidiyor.

İngiltere'de futbolcuların sendikalaşma süreci, 2 Aralık 1907'de başlıyor. İngiltere Profesyonel Futbolcular Sendikası olarak kurulan ve daha sonra adını Profesyonel Futbolcular Birliği (PFA) olarak değiştiren sendika, dünyanın en eski futbolcu örgütlenmesi olma özelliği taşırken, 4 binden fazla da üyesi bulunuyor.

Görev tanımını ''profesyonel sporcuları korumak, geliştirmek, durumlarıyla ilgili müzakerede bulunmak, pazarlık anlaşmalarıyla haklarını korumak'' olarak belirten PFA, 2001'de tanımına uygun davranarak dünya spor kamuoyunun dikkatini İngiltere'ye çevirdi. PFA üyesi David Bekcham, maç yayınlarından kendilerine ayrılan payın artırılması taleplerinin kabul edilmemesi halinde greve gideceklerini açıkladı. Bu dönemde konuyla ilgili oylamaya 2 bin 315 futbolcu katıldı ve 2 bin 290'ı greve ''evet'' dedi. Yapılan görüşmeler sonucunda taraflar arasında anlaşma sağlandı ve grev kararı iptal edildi.

İSPANYA

İspanya'da Ocak 1978 tarihinde kurulan İspanyol Futbolcular Derneği, (AFE) futbolculara, sportif kariyerleri boyunca ve futbolu bıraktıktan sonra haklarını koruyan bir kurum olarak görev yapıyor.

AFE'nin yakın zamanlardaki en büyük eylemi, 2011-2012 sezonunun başında yaşandı. 2. lig takımlarında oynayan birçok futbolcunun toplamda 52 milyon avroyu bulan alacağının ödenmemesi üzerine greve gidilmiş ve AFE, 1. ve 2. liglerde, sezonun ilk iki haftasında grev kararı aldı ve bu eylemiyle ilk hafta maçlarını erteletti. Casillas, Puyol, Llorente, Albelda, Cazorla gibi ünlü futbolcular da basın toplantısı düzenleyerek, dayanışma içinde olduklarını gösterdiler. 

ALMANYA

Almanya'da profesyonel futbolcular ''Sözleşmeli Futbolcular Birliği (VDV)'' adlı sendika ile temsil ediliyor.
Kuruluş amacını ve görevini, 'üyelerinin ve genel olarak futbol sporunun ekonomik, sosyal, mesleksel ve kültürel çıkarlarını korumak ve teşvik etmek' olarak belirleyen VDV'nin bin 300 profesyonel futbolcu üyesi var.