Fobinin belirtileri? Nasıl başa çıkılır?

Herhangi bir durum, nesne ve canlıyla karşılaşma sonucu ortaya çıkabilen ‘mantıksız korku’lara ‘fobi’ deniyor. Fobilerin genetik geçiş gösterdiğine dair bilimsel veriler var.

Kadın 18.05.2014, 11:48 01.02.2017, 15:34 Emre
Fobinin belirtileri? Nasıl başa çıkılır?

Özel Gaziosmanpaşa Hastanesi Psikiyatri Bölümü’nden Dr. Oya Bozkurt, fobilerle ilgili bilgi verdi: Bazı durumlar veya nesnelerden duyulan mantıksız ve aşırı korkuya özgül fobi denir. Özgül fobiler, toplumda yüzde 2.7 oranında görülür. Kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha fazla ortaya çıkar. 


Özgül fobinin başlama yaşı ortalama 16’dır. Birçok hasta, çocukluğundan beri bu korkularının olduğunu, bir kısmı ise ergenlik döneminden sonra oluştuğunu söyler. İleri yaşta özgül fobi başlaması nadirdir. Hastalığın seyri genellikle kroniktir.

Korkuların nedeni genetik olabilir 

Özgül fobilerin oluşmasında kişilerin yaşadığı olumsuz olayların rolü olduğu düşünülse de bu düşünce yanıltıcıdır. Örneğin, asansörde mahsur kaldıktan sonra asansör korkusu yaşayan, bir köpek tarafından kovalandıktan sonra köpek fobisi gelişen kişileri hepimiz biliriz. Ancak bu tür deneyimleri olmayanlarda da fobiye rastlanır. 

Korkuların genetik olarak belirlendiği, yani bazı nesne ve durumlardan korkacağımızın daha doğmadan belirlenmiş olduğunu gösteren güçlü bulgular var. Mesela anne veya babasında özgül fobi olan kişide benzer fobilerin sıklıkta geliştiğini biliyoruz.

Mantıksız korkunun belirtileri
 
Mantıklı ve mantıksız korku sırasında yaşananlar, yani bedenimizle zihnimizde oluşan değişiklikler aynıdır. Özgül fobilerde duyulan korku, mantıksız ve aşırıdır. Yüksek bir yerden aşağı bakmak, birçok insan için heyecan verici, korkutucu olabilir, ancak fobik kişide korku o kadar aşırıdır ki, yüksek binalara çıkamaz bile. 
Bazen de normalde kimsenin korkmayacağı durumlardan korkma gibi mantıksız korkular görülür. Örneğin cam kırıkları, bıçak gibi kesici aletler batacak korkusu gibi. Kişi bunun aşırılığının farkındadır, bundan utandığı için fobilerinden bahsetmek istemeyebilir.
 
PEK ÇOK ÇEŞiDi VAR

Hayvan fobileri: En sık görülen özgül fobi türüdür. En çok korkulan hayvanların başında kedi, köpek, kuş, böcek gelir. Korkulan hayvan türleri kültürler arası farklılık gösterir. 

Fobik kişi, ‘kaçınma davranışı’ geliştirir; hayvanı olan arkadaşlara gitmez, belgesel seyretmez. Nerelerde dolaşılacağı belli kurallara bağlıdır. 

Yükseklik korkusu: İkinci en yaygın özgül fobi türüdür. Kişi yüksek binalara çıkamaz, yüksekten bakamaz, hatta odada pencereye yakın oturamaz. Birçok insan için keyifle oturulacak balkonlar bu hastalar için eziyettir. 

Kan ve yaralanma fobisi: Halk arasında ‘kan tutması’ olarak da bilinen bir durumdur. Kan görünce rahatsızlık hissetmek çoğu insanda görülen bir özelliktir. Bu esnada bayılmalar da bilinen durumlardır. Bazı fobikler hayat kurtarıcı müdahalelerden bile kaçınır. Birçoğu hastaneye gitmez, hasta insanlara bakamaz, tıbbi konularla ilgili TV programlarını seyredemez. Bu kişiler doktorluk ve hemşirelik mesleğini tercih etmez.
Yutma fobisi: Bu hastaların tek korkusu, bir şey yutarken boğulmaktır. Yemek yerken, su içerken boğazlarına kaçacağını ve boğulacaklarını düşünürler. Yemeye/içmeye korktukları şeylerin karmaşık bir listesi olabilir. Bazı şeyleri hiç yemeyerek kısmen rahat edebilirler. Çoğu zaman kuruyemiş gibi küçük taneli  şeyler çok korkutucudur.   Yeme-içmeden kaçmanın sonucu ileri derecede kilo kaybederler. 
Klostrofobi: Kapalı/basık yerlerden duyulan korkudur. Bu durumlara tipik örnekler arasında asansör, basık tavanlı oda ve koridorlar, kapıları kapalı ve kalabalık otobüs, yeraltı çarşıları, metro, altgeçitler sayılabilir. Hastaların temel korkuları anılan yerde sıkışıp kalmak, çıkamamak, nefes alamamak, boğulmaktır. sinema ve tiyatroya gidemez, gitseler de dip koltuklarda oturamazlar. Dik yakalı giysilerden rahatsız olabilir,  yakalarını ilikleyemezler. 

NELERDEN  KORKUYORUZ?

Nesne fobileri: Böcek, kelebek, köpek, sivri uçlu eşya vb..
Durum fobileri: Kapalı yer, açık alan, asansör, yüksek yer, karanlık vb.
İşlev fobileri: Altına kaçırma, gaz kaçırma,  terleme vb.
 
GENELDE  DOKTORA GiDiLMiYOR

Doktora gidilmemesinin en önemli nedeni,  fobilerin hastalık değil huy ya da kişilik özelliği olduğunun düşünülmesi. Fobinin tedavi edilemediğinin sanılması da bir diğer önemli etken. 

Oysa, özgül fobilerin tedavisi mümkündür, üstelik başarı oranları yüksektir. Bu korkuların tedavisinde ilaçların rolü azdır.  
Alıştırma adı verilen yöntem, en yaygın kullanılan davranışçı tekniktir. Bu teknikte kişinin korktuğu durumun analizi yapıldıktan sonra korkulan durumla gitgide artan derecede karşılaşması sağlanır. Başlangıçta sıkıntı ve korku verici olan bu işlem; hasta, korkulan ortamda yeteri kadar süre kalabilirse alışmayla sonuçlanır.
Tedaviye istekli vakalarda birkaç seansta tamamına yakın düzelme elde etmek mümkündür.



#korku #gaziosmanpaşa #sinema #mantık #psikoloji #davranış #fobi #mantıksız korku #genetik geçiş #bilimsel veri
Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 29 Nisan 2024
İmsak 04:21
Güneş 05:59
Öğle 13:07
İkindi 16:56
Akşam 20:04
Yatsı 21:35
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 34 93
2. Fenerbahçe 34 89
3. Trabzonspor 34 58
4. Başakşehir 34 52
5. Beşiktaş 34 51
6. Kasımpasa 34 49
7. Rizespor 34 49
8. Alanyaspor 34 48
9. Sivasspor 34 48
10. Antalyaspor 33 45
11. A.Demirspor 34 41
12. Kayserispor 34 40
13. Samsunspor 34 39
14. Ankaragücü 34 38
15. Konyaspor 34 36
16. Gaziantep FK 34 34
17. Hatayspor 34 33
18. Karagümrük 33 33
19. Pendikspor 34 30
20. İstanbulspor 34 16
Takımlar O P
1. Eyüpspor 32 72
2. Göztepe 32 66
3. Sakaryaspor 32 57
4. Kocaelispor 32 55
5. Ahlatçı Çorum FK 32 55
6. Bodrumspor 32 53
7. Boluspor 32 50
8. Bandırmaspor 32 47
9. Gençlerbirliği 32 47
10. Erzurumspor 32 44
11. Keçiörengücü 32 39
12. Manisa FK 32 37
13. Ümraniye 32 37
14. Şanlıurfaspor 32 34
15. Tuzlaspor 32 34
16. Adanaspor 32 33
17. Altay 32 15
18. Giresunspor 32 7
Takımlar O P
1. Arsenal 35 80
2. M.City 34 79
3. Liverpool 35 75
4. Aston Villa 35 67
5. Tottenham 33 60
6. M. United 34 54
7. Newcastle 34 53
8. West Ham United 35 49
9. Chelsea 33 48
10. Bournemouth 35 48
11. Wolves 35 46
12. Brighton 34 44
13. Fulham 35 43
14. Crystal Palace 35 40
15. Everton 35 36
16. Brentford 35 35
17. Nottingham Forest 35 26
18. Luton Town 35 25
19. Burnley 35 24
20. Sheffield United 35 16
Takımlar O P
1. Real Madrid 33 84
2. Girona 33 71
3. Barcelona 32 70
4. Atletico Madrid 33 64
5. Athletic Bilbao 33 58
6. Real Sociedad 33 51
7. Real Betis 33 49
8. Valencia 32 47
9. Villarreal 33 45
10. Getafe 33 43
11. Osasuna 33 39
12. Deportivo Alaves 33 38
13. Sevilla 33 38
14. Las Palmas 33 37
15. Rayo Vallecano 33 34
16. Mallorca 33 32
17. Celta Vigo 33 31
18. Cadiz 33 26
19. Granada 33 21
20. Almeria 33 14