Bütün paranızı kaybedebilirsiniz!

Çalıştığı yerden ücretini dövizle almayı kabul eden çalışanları büyük bir tehlike bekliyor. Paranızı kaybedebilirsiniz...

Ekonomi 04.09.2015, 13:32 04.09.2015, 13:34 Emre
Bütün paranızı kaybedebilirsiniz!

Çalıştığı yerden ücretini dövizle almayı kabul eden çalışan bir ay sonra işten çıkarıldığında kıdem tazminatını daha düşük rakam üzerinden almak zorunda kalıyor.

Çalışanın kabul etmek zorunda olmadığı bu şekil anlaşma yasaya da uygun değil.

Personele ücreti dövizle ödeyen bazı şirketler, döviz kurunun hızlı artması nedeniyle çalışanlarına ücretleri artık TL ile ödeme ya da kuru 2.60 - 2.70 TL gibi rakamlarda sabitleme teklifinde bulunmaya başladı. İşçilerin, ücrette düşüş anlamına gelecek sözleşme değişikliklerini kabul etme zorunluluğu bulunmuyor.

Ücret değişikliğini kabul eden işçiler ise bir ay sonra veya daha ileri bir tarihte işten atıldıkları takdirde kıdem tazminatını daha düşük rakam üzerinden almak zorunda kalacaklar.

BAZI ŞİRLETLER SABİT KURLA ÇALIŞIYOR

Döviz kurunun düştüğü dönemlerde ücretleri dolar veya Euro gibi para birimleri üzerinden öderken TL bazında kazançlı çıkan Türkiye'deki yabancı şirketler ile ücretleri dövize endeksli olarak ödeyen bazı yerli şirketler, 3 yıldır artış trendinde olan dolar kurunun yılbaşından bu yana da yüzde 30'a yakın artması üzerine tedbir arayışına girdi. Bazı şirketler çalışanlarına sabit kurla ödeme yapmaya başladı.

Örneğin, net bin dolar üzerinden ücret ödeyen şirket, her ay artan kur üzerinden ödeme yapmak yerine doları 2.60-2.70 TL gibi bir kur seviyesinde sabitleyerek, bu kur üzerinden ücret ödüyor. Bu durumda, örneğin ağustos ayı için 2 bin 920 lira ücret alması gereken kişi 2 bin 600 lirayla yetinmek zorunda kalabiliyor.

İŞÇİNİN ONAYI GEREKİR

Zaman zaman bazı yerli şirketler de ekonomik gerekçeler göstererek ücrette düşüş önerisi getirebiliyor. Üçüncü sınıf bir noterde kâtip olarak çalışan bir okurumuz, 18 yıl hizmeti bulunduğunu, gelirlerdeki azalmayı gerekçe gösteren işvereni noterin personele "Ya personel sayısını azaltmak ya da ücretlerde indirim yapmak zorundayım, kararı siz verin" dediğini, bu teklif karşısında ne yapmaları gerektiğini sordu.

TL İLE ÖDEME YAPLARI GEREKİYOR

Yasaya göre kural olarak ücretlerin Türk parası ile ödenmesi gerekiyor. İş sözleşmesinde yabancı para üzerinden belirlenen ücretler de 'ödeme günündeki rayice göre' Türk Lirası ile ödeniyor.

Kıdem tazminatı ve diğer alacaklar, bu rayiç üzerinden hesaplanıyor. 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 22. maddesine göre, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında 'esaslı bir değişiklik' yapılabilmesi için işçinin rızası gerekiyor.

YAZILI BİLDİRİM ZORUNLU

Ücreti düşürme şeklindeki değişiklikler 'çalışma koşullarında esaslı değişiklik' anlamına geliyor. Çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik yapılabilmesi için öncelikle işverenin işçiye yazılı bildirimde bulunması zorunlu. Yazılı olarak yapılmayan ve işçi tarafından 6 işgünü içinde gene yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamıyor.

6 GÜN YANIT VERMEZSE KABUL ETMİŞ SAYILIYOR

Önceki yasada işçi 6 gün içerisinde teklife yazılı yanıt vermezse 'teklifi kabul etmiş' sayılırken, artık tam tersi bir durum geçerli. İşçinin 6 gün içinde herhangi bir cevap vermemesi durumunda teklifi 'kabul etmemiş' sayılıyor.

İŞTEN ATILIRSA DAVA HAKKI

İşçi 6 iş günü içerisinde değişiklik önerisini kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını kanıtlayarak veya başka bir geçerli neden göstererek iş akdini feshedebiliyor. Haklı bir gerekçeye dayandırsa bile işverenin işçinin kıdem tazminatını ödemesi gerekiyor. İşçi bunun haklı bir gerekçe olmadığı iddiasıyla dava açma hakkına sahip.

Eğer mahkeme de işçinin talebini kabul ederse işe iadesine karar verebiliyor. İade davasını kazanan işçiyi işe başlatmayan işveren en az 4 ve en çok 8 aylık ücret tutarında tazminat ödemek zorunda kalabiliyor.

NOTERİN KIDEMİ TAZMİNAT FONU'NDAN

Noter çalışanlarının kıdemleri Türkiye Noterler Birliği Kıdem Tazminatı Fonu'ndan ödeniyor. Ancak, ücretin düşürülmesini kabul edilmesi durumunda fondan ödenecek kıdem, son brüt maaştan hesaplanıyor.

BİR AY SONRA İŞTEN ÇIKARSANIZ HESAP YENİ ÜCRETTEN YAPILIR

Ücrette düşüş anlamına gelecek sözleşme değişikliğini kabul eden işçilerin kıdem tazminatı kaybını göze alması gerekiyor. Yasa uyarınca, kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılıyor. İşçiye çalıştığı her yıl için 30 günlük brüt ücreti üzerinden kıdem tazminatı ödeniyor. Eğer ücrette düşüşü kabul ettikten bir ay sonra iş akdi feshedilirse işveren kıdem tazminatını yeni ücret üzerinden ödeyecek. 

BÜYÜK BİR MADDİ KAYIP SÖZ KONUSU OLABİLİR!

Örneğin, noter kâtibi okurumuzun 18 yıllık çalışma süresi bulunduğu için kıdem tazminatından dolayı büyük bir maddi kayıpla karşı karşıya kalması söz konusu. İki bin TL net ücret alan söz konusu okurumuz 2 bin 974 lira brüt ücret üzerinden 53 bin 532 lira kıdem tazminatı alma hakkına sahip iken, net ücretinin bin 500 TL'ye düşürülmesini kabul ettiğinde 2 bin 230 lira brüt ücret üzerinden 40 bin 140 lira kıdem tazminatı ile yetinmek zorunda kalacak.

HER YIL BAŞINA 900 TL KAYIP

Sadece kıdem tazminatından kaybı 13 bin lirayı aşacak. Aynı şekilde, bin dolar düzeyindeki ücretini cari kur üzerinden dövize endeksli olarak almakta olan kişi 2.60 liralık sabit kuru kabul ettiğinde çalıştığı her yıl için en az 900 lira daha az kıdem tazminatı alacak.

BORDRONUN İMZALANMASI YA DA SUSKUNKALMAK, ONAYLAMAK ANLAMINA GELMİYOR

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2012/6259 esas ve 2014/11164 sayılı kararında, ücreti düşürüldükten sonra 2 yıl bordroyu imzalayan bir işçinin, iki yıllık dönemdeki aylık ücretleri ile hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil, yıllık ücretli izin ve ikramiyelerinin eksik ödendiği gerekçesiyle açtığı davada işçiyi haklı buldu. Yasaya göre iş şartlarında esaslı değişikliklerin işçinin yazılı ve açık kabulüne bağlı olduğuna dikkat çekilen Yargıtay kararında, işçinin ücretinin düşürülmesinin iş şartlarında esaslı değişiklik anlamına geldiği ve işverence tek yanlı olarak ücret miktarında işçi aleyhine değişiklik yapılamayacağı belirtildi.

KABUL ETMİŞ OLMAZ

İşçinin yapılan değişikliğe karşı çıkmamış olması ve suskun kalmasının yasanın açık düzenlemesi karşısında bu değişikliği kabul ettiği anlamına gelmeyeceği kaydedilen kararda, şöyle denildi: "Bordroların ihtirazi kayıtsız imzalanması ya da ücret düşürülmesi gerekçesi ile fesih yoluna gidilmemesi işçi aleyhine yorumlanamaz. Dava konusu dönemde bu alacakların talep edilmemesinin iyi niyet kurallarıyla bağdaştırılması mümkün değildir. Dosyada mevcut sözleşmeye göre davacının aylık brüt ücreti bin 250 TL olup ücret ve benzeri alacak unsurlarının bu ücret seviyesine göre ödenmesi işverenin yükümlülüğündedir."

ÜCRETİ 20 GÜN İÇİNDE ÖDENMEYEN İŞÇİ İSTERSE ÇALIŞMAMA HAKKINA SAHİP

Ücreti 20 gün içinde mücbir bir sebep olmaksızın ödenmeyen işçi, çalışmama hakkına sahip. Birden fazla işçinin bu nedenle çalışmama hakkını kullanması grev olarak nitelendirilmiyor. Gününde ödenmeyen ücretler için en yüksek mevduat faizi oranı uygulanıyor. Ücretlerini alamadıkları için çalışmama hakkını kullanan işçilerin iş akitleri, çalışmadıkları gerekçesiyle feshedilemiyor, yerlerine yeni işçi alınamıyor, işleri başka işçilere yaptırılamıyor. İşverenin konkordato ilan etmesi, işveren için aciz vesikası alınması, iflası veya iflas erteleme istemesi gibi durumlarda işçiler Ücret Garanti Fonu'ndan yararlanmak üzere Türkiye İş Kurumu'na başvurabilirler.

SON 3 AY ÖNEMLİ

Fondan işçilere, son üç aylık net ücretleri tutarında ödeme yapılabiliyor. Ücret Garanti Fonu'ndan hem ücretini almadan çalışmaya devam etmekte olan işçiler, hem de işten ayrılmış olanlar yararlanabilir. Ücret Garanti Fonu'ndan yararlanabilmek için işçinin işverenin ödeme güçlüğüne düşmesinden önceki son bir yıl içinde aynı işyerinde çalışmış olması gerekiyor. İşsizlik Fonu'ndan yapılan ödemeler asgari ücretin yüzde 80'i ile sınırlı iken Ücret Garanti Fonu'ndan asgari ücretin 6.5 katına kadar ödeme yapılabiliyor. Bu da, 2015 yılı ikinci yarısı için aylık 8 bin 277 liraya kadar ödeme yapılabileceği anlamına geliyor.



#piramit haber #haber #Haberler #Noter #kıdem tazminatı #Yargıtay 9. Hukuk Dairesi #Türkiye Noterler Birliği Kıdem Tazminatı Fonu #Personele ücreti
Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 07 Mayıs 2024
İmsak 04:05
Güneş 05:48
Öğle 13:06
İkindi 16:59
Akşam 20:14
Yatsı 21:49
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 35 96
2. Fenerbahçe 35 90
3. Trabzonspor 35 58
4. Başakşehir 35 55
5. Beşiktaş 35 54
6. Alanyaspor 35 49
7. Kasımpasa 35 49
8. Rizespor 35 49
9. Sivasspor 35 48
10. Antalyaspor 35 45
11. A.Demirspor 35 44
12. Samsunspor 35 42
13. Kayserispor 35 41
14. Ankaragücü 35 39
15. Karagümrük 35 37
16. Konyaspor 35 37
17. Gaziantep FK 35 35
18. Hatayspor 35 34
19. Pendikspor 35 33
20. İstanbulspor 35 16
Takımlar O P
1. Eyüpspor 33 72
2. Göztepe 33 69
3. Sakaryaspor 33 57
4. Bodrumspor 33 56
5. Ahlatçı Çorum FK 33 56
6. Kocaelispor 33 55
7. Bandırmaspor 33 50
8. Boluspor 33 50
9. Gençlerbirliği 33 50
10. Erzurumspor 33 44
11. Manisa FK 33 40
12. Ümraniye 33 40
13. Keçiörengücü 33 39
14. Tuzlaspor 33 37
15. Adanaspor 33 36
16. Şanlıurfaspor 33 35
17. Altay 33 9
18. Giresunspor 33 7
Takımlar O P
1. Arsenal 36 83
2. M.City 35 82
3. Liverpool 36 78
4. Aston Villa 36 67
5. Tottenham 35 60
6. Newcastle 35 56
7. Chelsea 35 54
8. M. United 35 54
9. West Ham United 36 49
10. Bournemouth 36 48
11. Brighton 35 47
12. Wolves 36 46
13. Fulham 36 44
14. Crystal Palace 36 43
15. Everton 36 37
16. Brentford 36 36
17. Nottingham Forest 36 29
18. Luton Town 36 26
19. Burnley 36 24
20. Sheffield United 36 16
Takımlar O P
1. Real Madrid 34 87
2. Girona 34 74
3. Barcelona 34 73
4. Atletico Madrid 34 67
5. Athletic Bilbao 34 61
6. Real Sociedad 34 54
7. Real Betis 34 52
8. Valencia 34 47
9. Villarreal 34 45
10. Getafe 34 43
11. Deportivo Alaves 34 41
12. Sevilla 34 41
13. Osasuna 34 39
14. Las Palmas 34 37
15. Celta Vigo 34 34
16. Rayo Vallecano 34 34
17. Mallorca 34 32
18. Cadiz 34 26
19. Granada 34 21
20. Almeria 34 17