Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, Türkiye’nin en önemli sorunlarının başında ‘kentsel dönüşümün’ geldiğini söyledi.
Bayraktar, Seyhan Belediyesi’nin TOKİ’nin işbirliğiyle gerçekleştirdiği ‘Kıyıkent Evleri Kentsel Dönüşüm ve Yenileme Projesi’nin temel atma törenine katıldı. Bayraktar, buradaki konuşmasında Türkiye’nin son 9,5 yılda dışarıdan bakıldığında ‘parmak ısırtacak’ bir istikrar, çalışma ve güven ortamı ivmesi yakaladığını kaydetti. Adana’nın Türkiye’nin en büyük beş ilinden birisi olduğunu hatırlatan Bayraktar, kentin aldığı göç, stratejik, demografik ve coğrafi konumu itibariyle son derece önemli bir konumun bulunduğunu vurguladı. Türkiye’nin terör belasından kurtulacağını ve Adana’nın da bu duyarlılık içinde olduğuna işaret eden Bayraktar, “2002 yılı sonu, 2003 yılı başında iktidara geldiğimiz zaman IMF’ye olan borcumuz, 23.5 milyar dolardı. Şimdi 1.5 milyar dolara düştü. Önümüzdeki Nisan ayında IMF’ye 1.5 ila 5 milyar dolar arasında borç para vereceğiz. Enflasyon ve faiz oranları gerileyerek, yüzde 8’lere geldi. Ekonomi 250 milyar dolardan 750 milyar dolara çıktı. Çok daha gelişeceğiz.” dedi
ŞEHİRLER GELİŞMİŞLİĞİN ANA UNSURLARINDAN BİRİSİ
Gelişmişliğin ana unsurlarından birisinin şehirler olduğunu anlatan Bayraktar, 75 milyona yaklaşan ülke nüfusunun yüzde 76’sının şehirlerde yaşadığını belirtti. 2023’te nüfusun 80 milyonu aşıp, şehir yoğunluğunun ise yüzde 85’lerin üzerine çıkacağını ifade eden Bakan Bayraktar, “Bunun için şehirler ve bina stoku bizim için çok önemli. Şu anda şehir ve kasabalarda yaklaşık 20 milyon birim konut var. Bu konutların 8,5 milyondan daha fazlası deprem fayı üzerinde. Bunları gözden geçirdik. Önümüzdeki program dâhilinde 6,5 milyon konutu yenilememiz lazım. Bu yapılar deprem, afet, heyelan riski taşıyor. Adana’da şehir merkezinde yaklaşık bir milyon 600 bin nüfus mevcut. 400 bini aşkın konut var. Bu konutların yüzde 65’in fazlası savaş, kaçak ve mühendislik hizmeti almamış yapılardan oluşuyor. Bunları da dönüştürmemiz gerekir.” şeklinde konuştu.
AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ YASASINI ÇIKARDIK
TOKİ olarak Adana’da 12 bin civarında konut projesi başlatıp, bunun 10 binden fazlasını bitirdiklerine dikkat çeken Bayraktar, 17 lise, 11 ilköğretim okulu ve 6 hastaneyi kentte hizmete koyduklarını açıkladı. Bir milyar TL’nin üzerinde harcama yaptıklarına değinen Bayraktar, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kanunu’nu çıkardıklarını aktardı.
KENTSEL DÖNÜŞÜMDE ‘RIZAYA DAYALI’ ANLAYIŞ
Bayraktar, şöyle devam etti: “Çok önemli bir kanun. Bununla başta Adana olmak üzere ülke genelinde çok ciddi bir kentsel dönüşüm başlamak zorunda. Bu dönüşümü esas yapacak olan vatandaşın kendisidir. Bu mahallede olduğu gibi. Bunu yapmak zorundayız. Seyhan Belediyesi Barış–İsmetpaşa Mahalleleri’ndeki kentsel dönüşümde yüzde 86 anlaşma sağlandı. Bu rakamı artırmak lazım. Kentsel dönüşümü öncelikle ‘rızaya dayalı’ başarılı belediyelerden başlamak suretiyle–hangi partiden olursa olsun– TOKİ olarak da stok konut üreterek, yürüteceğiz. Son 9,5 yılda Türkiye 5,5 milyon konut yaptı. Bunların 500 binden fazlasını TOKİ inşa etti. Yaptığımız işler ortada. Onun için yapabileceğimizi rahatlıkla söyleyebiliyoruz.”
" YAYGARA KOPARANLAR VAR, BUNLAR HAİNLİK YAPIYOR"
20 yıllık bir program yaptıklarının altını çizen Erdoğan Bayraktar, bu sürenin ilk iki yılında vatandaşın empatisini artıracaklarını vurguladı. İsteyen ailelerden başlayacaklarını ve dönüşüm yapılan nokta kiracı olsa dahi, kira yardımında bulunacaklarını kaydeden Bayraktar, “Riskli evini rızaya dayalı boşaltanlara kira desteği sağlayacağız. Yoksul fakir vatandaşlar bu TOKİ’nin veya belediyenin ürettiği konutları aldığı takdirde aldığı krediye faiz süspansiyonu uygulayacağız. İstemeyen hiçbir vatandaşın evinde kentsel dönüşüm yapmayacağız. Öncelikle isteyenden başlayacağız. Şimdi yaygara koparanlar var. Bana göre bunlar hainlik yapıyor. Bu milletin çocuklarının geleceğiyle oynuyorlar. Biz istiyoruz ki bir afet oluğu zaman yıkacak bina bulmasın. En azından binanın içinde canlı veya insan olmasın. Tabiî ki mal, mülkiyet hakkı kutsaldır. Ama yaşama hakkı daha kutsaldır. Bu yasanın vitrinine, özüne ve ruhuna biz insanlarımızın hayat hakkı ve mal emniyetini koyduk. Gönüllük esasıyla bu işi yürüteceğiz.” diye konuştu.
PROJENİN GÖRECELİ OLARAK HESABI BUGÜNDEN BELİ DEĞİL
Çıkartılan yasanın yanına bazı kesimlerin ‘rant’ kelimesini koymasına tepki gösteren Bakan Bayraktar, şunları söyledi: “Bu projenin göreceli olarak hesabı bugünden beli değil. Ama yapılacak olan 6,5 milyon konutu, ortalama 80 bin lira ile çarparsanız, 500 milyar TL eder. Bunu vatandaşın kendisi yapacak. Çark böyle dönecek. Bizde devlet olarak depo konut üreteceğiz, yardımcı olacağız, küçük parselleri birleştireceğiz, imar düzenlemeleri yapacağız. Dönüşümü başarmak için gerekli iklimi hazırlayacağız. Yoksa özel sektör, belediyeler ve vatandaşlar olmadan bu iş tek kanatla uçmaz. Tek bacakla yürümez. Hep birlikte bu işe sarılmamız lazım.” Yoğun göç alan büyük şehirlerde çürük alanların oluştuğuna işaret eden Bayraktar, bugünkü Türkiye’nin bu işi başarmasının şart olduğunu söyledi.
35 İLDE KENTSEL DÖNÜŞÜM
Seyhan Kıyı Kent Evleri Kentsel Dönüşüm Projesi’nin tamamında 10 bin konutluk, 50 bin nüfuslu yeni bir alanın oluşacağını hatırlatan Bayraktar, “Adana’dan Türkiye’de sivil toplum kuruluşlarına ve basına seslenmek istiyorum: Lüften 5 Ekim’den sonra İstanbul’da Başbakan Erdoğan’ın da katılımıyla Türkiye’nin 35 vilayetinde kentsel dönüşüm başlatacağız. Yaklaşık 6 bin 500’ün üzerinde birim konutun yıkımını başlatıp, yerlerini dönüştüreceğiz. Bu önemli bir adım. Dalga dalga tüm Türkiye’de başlayacak. Tüm vatandaşlardan destek bekliyorum. Bu işler çok zordur. Dünyanın büyük ekonomileri; Brezilya başaramıyor. Meksika çok zor durumda. Mısır bizimle mukayese edilmeyecek kadar zorda. Pakistan, Hindistan öyle. Dünyanın en zor işlerinden birisidir. İspanya AB’ne girdikten 10 sene sonra bu işi hal edebildi. Güney Kore, kişi başı milli gelirini 30 bin dolar yaptıktan sona halledebildi. TOKİ olarak şu anda 267 bölgede zaten kentsel dönüşüm faaliyeti devam ediyor. Belediyelerimizin bundan sonra yapacakları en temel iş kentsel dönüşümdür. Rutinle bu olmaz. Kendilerini aşan canhıraş bir gayretle sarılmamız lazım. TOKİ’de yaklaşık 50 bin konutu kentsel dönüşüm kapsamında hak sahibine teslim ettik. Bundan sonra da yeni çıkan kanunla bu projeleri sürdüreceğiz. Şehirler gelişirken, köyler de gelişiyor. Bu bakımdan ülkenin 780 bin kilometre karesini topyekûn kalkındırmalıyız. Önümüzdeki bir ayda hem seçim, hem büyükşehir belediyeleri kanunu çıkartacağız. Böylece büyükşehirlerin sayısı 29’a çıkacak. Ayağı yere basan bir yapılandırmayla yolumuza devam edeceğiz.”
Bayraktar, konuşmasından sonra Vali Hüseyin Avni Coş, Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Zihni Aldırmaz, Seyhan Belediye Başkanı Azim Öztürk, TOKİ Başkan Yardımcısı Orhan Yüce ve diğer katılımcılarla bin 398 konutun temelini attı.
