Saraybosna kuşatmasının 22. yıldönümü

Sırp birliklerinin 6 Nisan 1992 tarihinde, Saraybosna'yı kuşatmasıyla başlayan, onbinlerce insanın öldürülmesi ve binlercesinin evlerini terk etmek zorunda kalmasıyla sonuçlanan savaşın acı izleri hala yürekleri kanatıyor.

Dünya 06.04.2014, 14:56 06.04.2014, 14:58
Saraybosna kuşatmasının 22. yıldönümü

 SARAYBOSNA (AA)

Sırp birliklerinin 6 Nisan 1992 tarihinde, Saraybosna'yı kuşatmasıyla başlayan, 100 binin üzerinde insanın akıl almaz biçimlerde öldürülmesi ve binlercesinin evlerini terk etmek zorunda kalmasıyla sonuçlanan Bosna savaşının acı izleri hala canlılığını koruyor.

Bosna Hersek'in, 1 Mart 1992'deki referandumunla bağımsız bir devlet olmasının hemen ardından, 6 Nisan 1992'de Saraybosna'nın Sırp birlikler tarafından kuşatılması, 3,5 yıl süren ve geride büyük acılar ve unutulmayacak kötü hatıralar bırakan kanlı bir savaşı resmen başlattı.

Bu nedenle, İkinci Dünya Savaşı'nda, 6 Nisan 1945 tarihinde Nazi Almanyası'nın işgalinden kurtulan ve o tarihten itibaren "Saraybosna Şehir Günü'' ya da "Saraybosna'nın Kurtuluş Günü" olarak kutlanan 6 Nisan, 1992 yılındaki Sırp kuşatmasından sonra ''Saraybosna Kuşatması'nın Yıldönümü'' olarak anılmaya başlandı.

Modern tarihin en uzun kuşatması olarak kabul edilen ve tam bin 425 gün süren Saraybosna kuşatmasında, bin 601'i çocuk toplam 10 bin 514 kişi hayatını kaybetti.

Saraybosna'nın kuşatılması ile resmen başlayan ve ülkenin dört bir yanına yayılan savaşta da Kızılhaç Örgütü'nün verilerine göre, 3,5 yılda, 312 bin sivil hayatını kaybetti ve 2 milyona yakın insan evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Kanlı savaş, 21 Kasım 1995 tarihinde, ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton Hava Üssü'nde, Boşnak, Sırp ve Hırvat tarafların anlaşması ile sona erdi. Dayton Barış Antlaşması, ABD'li diplomat Richard Hallbrooke'un girişimleriyle Bosna Hersek'in ilk cumhurbaşkanı merhum Aliya İzzetbegoviç, eski Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç ve eski Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franyo Tucman tarafından paraf edildi.

Savaşın acıları tazeliğini koruyor

Öte yandan, Saraybosna'nın kuşatılmasıyla başlayan ve yakın tarihin en trajik olaylarının yaşanmasına neden olan Bosna savaşının üzerinden 22 geçmesine rağmen acılar hala tazeliğini koruyor. Ülkede, hala yeni toplu mezarlar bulunuyor ve bu mezarlardan birarada katledilen insanların cesetleri çıkarılıyor.

Son olarak, Priyedor kenti yakınlarındaki Tomaşitsa'da, geçen eylül ayında bulunan yeni toplu mezarda, yıllardır eşi ve 6 oğlunu arayan Hava Tatareviç'in, Sırplar tarafından öldürülen oğullarından ikisinin cesetleri ortaya çıkarıldı. Ayrıca, toplu mezardan birarada katledilen 5 oğul ve Abdullah Hegiç adlı bir babanın trajedisi ortaya çıktı.

Bununla birlikte, kirli ve acımasız soykırımın yaşandığı Bosna savaşında tecavüz edilen savaş mağduru kadınlar ise "savaşın kötü anılarını hergün belleklerinde yaşıyor."

Savaşın yol açtığı psikolojik travmaların üzerinden gelmeye çalışan savaş mağduru kadınlar, işsizlik ve zor hayat şartlarıyla da başa çıkmaya çalışıyor. 

Savaş mağduru kadınlara, savaşın ardından "en dayanılmaz gelen şey ise tecavüzcülerin bazılarının hala yargı önüne çıkarılmaması ve serbestçe dolaşmaları." 

Hollanda'nın Lahey kentindeki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde (ICTY) dönemin Sırp lideri Radovan Karaciç ve Sırp general Ratko Mladiç'in yargılanmasına devam edilse de savaş mağduru siviller, savaşta birçok tecavüz, katliam, işkence suçuna karışmış yüzlerce kişinin bugün hala serbestçe dolaşmasından endişe duyuyor.

Dayton Barış Antlaşması

Ayrıca, savaşı sona erdiren Dayton Barış Antlaşması'nın ülkeyi içine sürüklediği karmaşık yapının olumsuz etkileri de her geçen gün daha fazla gün yüzüne çıkıyor. Birbirleriyle savaşan 3 etnik yapı, bu anlaşmayla tek bir çatı altında, "ülkenin kurucusu" olarak görev alırken, ülkenin 3 kurucu etnik topluluktan oluşması ve kendine özgü siyasi yapılanması, Bosna Hersek'i dünyanın en karışık idaresinin hüküm sürdüğü devletlerden biri haline getirdi.

Ülke, topraklarının yüzde 49'unu oluşturan Sırp Cumhuriyeti ile yüzde 51'ine sahip Boşnak ve Hırvatlar'ın çoğunluk olduğu Bosna Hersek Federasyonu ve bir küçük özerk bölge (Brçko) olarak yapılandı. Bosna Hersek Federasyonu ise kendi başbakanları, parlamento başkanları ve bakanları bulunan 10 kanton ile idare edilmeye başlandı. Her birimin siyasi ve ekonomik yapılanması birbirinden farklı kurgulandı. .

Bosna Hersek'teki siyasi yapının en üst noktasında ise Avrupa Birliği (AB) tarafından atanan "Yüksek Temsilci" görev yapıyor. Geniş yetkilerle donatılmış Yüksek Temsilci, devlet başkanı başta olmak üzere bütün idarecileri görevden alma yetkisini bile elinde bulunduruyor.

Son yıllarda ülkedeki bu karışık siyasi yapının sadeleştirilmesi, başta AB ve ABD olmak üzere çeşitli ülkelerce isteniyor. Ancak bu yapının değişmesine Sırplar ve Hırvatlar karşı çıkıyor. Bu yapı değiştiği takdirde ülkede söz haklarının azalacağı kaygısı taşıyan Sırplar ve Hırvatlar, mevcut yapıyla devleti devam ettirmek istiyor. Bu da her geçen gün ülkeyi daha zor bir duruma sokuyor. Bosna Hersek'in NATO ve AB üyeliğine doğru ilerlemesi ve ekonomik anlamda gelişmesinin önündeki başlıca engel olarak da Dayton gösteriliyor.

"Eski Saraybosna'yı geri getirebilsek"

Boşnaklar tarafından kurulan Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu'nda (ARBİH) görev yapan Sırp asıllık general Yovan Divyak, AA muhabirine yaptığı açıklamada,  ''5 ve 6 Nisan'daki barış yürüyüşleri, Bosna Hersek için umut idi. Ancak bugün, 22 yıl sonra, o günkü hoşgörü ve sevgi dolu yaşam umutlarından çok uzağız'' dedi.

Divyak, günümüzde geçmişe saygı duyarak geleceğe yönelmek isteyen insanlara engel olunmak istendiğini, savaşın hemen sonrasındaki yıllara oranla, ülkede bugün daha fazla nefretin varolduğunu öne sürdü. 

Divyak, ''Saraybosnalı birçok genç, bugün Banya Luka'yı ziyaret etmiyor, keza Banya Lukalılar da Saraybosna'yı. Herkes, ülkesini dahi doğru dürüst gezmeden, Yunanistan'a, İspanya'ya gitmek istiyor. Geçmişteki fotoğraftan çok uzağız. Hiç olmasa, Doğu ile Batı'nın kesiştiği Saraybosna'ya ait resmi geri getirebilsek'' şeklinde konuştu.

Muhabir: Kayhan Gül  - Meral Balota



#piramithaber #Saraybosna kuşatmasının 22. yıldönümü
Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 15 Mayıs 2024
İmsak 03:53
Güneş 05:39
Öğle 13:05
İkindi 17:01
Akşam 20:22
Yatsı 22:01
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 36 99
2. Fenerbahçe 36 93
3. Trabzonspor 36 61
4. Başakşehir 36 58
5. Beşiktaş 36 55
6. Kasımpasa 36 52
7. Alanyaspor 36 50
8. Rizespor 36 49
9. Sivasspor 36 48
10. Antalyaspor 36 45
11. A.Demirspor 36 44
12. Samsunspor 36 42
13. Kayserispor 36 41
14. Konyaspor 36 40
15. Ankaragücü 36 39
16. Gaziantep FK 36 38
17. Hatayspor 36 37
18. Karagümrük 36 37
19. Pendikspor 36 36
20. İstanbulspor 36 16
Takımlar O P
1. Eyüpspor 34 75
2. Göztepe 34 70
3. Sakaryaspor 34 60
4. Bodrumspor 34 57
5. Ahlatçı Çorum FK 34 56
6. Kocaelispor 34 55
7. Boluspor 34 53
8. Gençlerbirliği 34 51
9. Bandırmaspor 34 50
10. Erzurumspor 34 44
11. Ümraniye 34 43
12. Manisa FK 34 40
13. Keçiörengücü 34 40
14. Adanaspor 34 39
15. Şanlıurfaspor 34 38
16. Tuzlaspor 34 38
17. Altay 34 10
18. Giresunspor 34 7
Takımlar O P
1. M.City 37 88
2. Arsenal 37 86
3. Liverpool 37 79
4. Aston Villa 37 68
5. Tottenham 37 63
6. Newcastle 36 57
7. Chelsea 36 57
8. M. United 36 54
9. West Ham United 37 52
10. Brighton 36 48
11. Bournemouth 37 48
12. Crystal Palace 37 46
13. Wolves 37 46
14. Fulham 37 44
15. Everton 37 40
16. Brentford 37 39
17. Nottingham Forest 37 29
18. Luton Town 37 26
19. Burnley 37 24
20. Sheffield United 37 16
Takımlar O P
1. Real Madrid 36 93
2. Barcelona 35 76
3. Girona 36 75
4. Atletico Madrid 35 70
5. Athletic Bilbao 35 62
6. Real Betis 35 55
7. Real Sociedad 35 54
8. Villarreal 36 51
9. Valencia 35 48
10. Getafe 35 43
11. Deportivo Alaves 36 42
12. Sevilla 35 41
13. Osasuna 36 41
14. Las Palmas 35 37
15. Mallorca 36 36
16. Rayo Vallecano 35 35
17. Celta Vigo 35 34
18. Cadiz 35 29
19. Granada 35 21
20. Almeria 35 17