Stres, yetişkinlerde olduğu gibi çocuklar üzerinde de negatif etkilere sebep olabilir. Aile içindeki stres, çocuklarda bazı belirtilerin ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Yatak ıslatmak, midenin rahatsız olması, asabilik, kabus görmek, yalan söylemek, aktivitelere katılmamak, etkin olma seviyesinin düşmesi, uykunun veya iştahın kötüleşmesi, dişlerin gıcırdatılması veya okuldaki başarının düşmesi görülebilen şikayetlerden bazılarıdır. Ailedeki stresin çocuklar üzerindeki etkilerini azaltmak için ebeveynler ve diğer sorumlular bazı adımlar atmalıdır.
Ailesiyle yeterinde vakit geçirmeyen çocuklar stres altında
Stres, kişinin hayatında dengesizlik yaratan fiziksel veya duygusal bir duruma karşı vücudun verdiği tepkidir. Çocuklarda kötü etki bırakabilen ailesel stresler arasında ebeveynin işini kaybetmesi, boşanma, kavgalar, fiziksel veya duygusal şiddet, sevilen birinin ölmesi, yeni kardeşlerin gelmesi, çevrenin değişmesi bulunur.
Çalışan ebeveynler, doğrudan ve bariz stres faktörlerine maruz kalmasalar da çocuklarının, yalnızlık ve ebeveynlerle yeterince vakit geçirmemek sonucunda stres yaşayabileceğini unutmamalıdırlar.
Ailedeki stresin çocuklar üzerindeki etkilerinifark etmek için çocukların davranışlarındaki anormal değişiklikler gözlemlenmelidir.
Örneğin normalde arkadaş canlısı olan ve sosyalleşen bir çocuk, bir anda sürekli tek başına kalmak isteyebilir ve arkadaşlarına kötü davranabilir. Başka zamanlarda tepki vermeyeceği olaylara veya yorumlara, şimdi ciddi duygusal tepkiler vermelerine de dikkat edilmelidir.
Stres altında olan çocuklar aynı zamanda diğer çocuklara vurabilir, onları ısırabilir, itebilir veya şikayet edebilir. Ayrıca görülebilecek belirtiler arasında ağlamak, yatak ıslatmak, kekelemek, iştah kaybı, tembellik mevcuttur.
Çocukların önünde gerçekleşen diologlara dikkat edilmeli
Ebeveynler çocuğun önünde geçen diyaloglarına ve çocuğun maruz kaldığı bilgilere dikkat etmelidirler. Eğer bu diyalog sağlıklı ve üretken olacaksa, çocuğun bazı gerçek hayat olaylarına ve ebeveynlerin problem çözme süreçlerine şahit olmaları faydalıdır.
Ancak çocukların, bilgileri ve durumları, bir yetişkin gibi işleme becerileri henüz olmadığından bunun düzeyi konusunda dikkatli olunmalıdır.
Ailedeki stresin çocuklar üzerindeki etkilerini azaltmak için çocuğunuzun stresle başa çıkma sürecine yardım edebilirsiniz.
Çocuğunuzun söylediklerini dinleyin, onu küçük görmeyin ve göz ardı etmeyin. Çocuklarınıza hissettiklerini rahatça anlatabilmeleri için gerekli kelimeleri öğretin. Yaptıkları yanlış şeylere odaklanmaktansa, doğru hareketlerini övdüğünüz ve ödüllendirdiğiniz bir ortam oluşturun. Ayrıca oyuncaklar, resimler ve hikayeler yoluyla da onların neler hissettiğini öğrenebilirsiniz.
Örneğin çizdiği bir resimde veya anlattığı bir hikayede neden gökyüzünün siyah olduğunu, karakterlerin mutsuz olduğunu veya ebeveynlerin neden evde olmadığını sorarak, bunların gerçek hayatta işaret ettiği stres sebebi olayları anlamak mümkündür.