Abant İzzet Baysal Üniversitesi (AİBÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muhittin Ataman, Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasının ardından Ortadoğu'da Batı kaynaklı sömürü ve müdahaleler yaşandığını söyledi.
Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Kültür ve Kongre Merkezi'nde düzenlenen ''Ortadoğu, Siyaset ve Toplum'' kongresinin ''Dünya Siyasetinde Ortadoğu ve Arap Uyanışı'' konulu oturumunun başkanlığını yapan Ataman, Ortadoğu'nun Osmanlı İmparatorluğu'nun ardından huzurunu kaybettiğini anlattı.
Ataman, dünyanın önemli bir değişimden geçtiğini belirterek, değişimde Arap uyanışının etkin bir rol oynadığını ifade etti.
Bölgenin uzun yıllar boyunca huzur ve istikrardan yoksun kaldığını vurgulayan Ataman, ''Özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla Ortadoğu'da ciddi bir sömürü ve Batı müdahalesi yaşandı. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra özellikle ortaya çıkan rejimler de diktatörlükler olarak gerçekleşti'' dedi.
Ataman, bölge halkının demokrasi beklerken diktatör rejimlerle karşılaştığına dikkati çekerek, bu nedenle demokratik gelişmelerden Arap halklarının nasibini alamadığını aktardı.
''Sosyal dinamikler tüm dünyada bastırılabilir ancak asla durdurulamaz'' diyen Ataman, ''Ortadoğu'da bugün yaşanan da bu zaten. Bugüne kadar bastırılan sosyal dinamiklerin durdurulamaz gücü ortaya çıkıyor. Bugüne kadar basit bahanelerle bastırılan talepler, bu uyanışla dile getiriliyor. Sosyal dinamikler, burada söz konusudur. Bölge halkı, ilk defa diğer halklar gibi demokratik, özgür ve onurlu bir şekilde yaşamak istiyor'' ifadelerini kullandı.
-''Türkiye, Suriye konusunda daha hassas davranmak zorunda''-
Michigan State Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mohammed Ayyob ise Suriye ve Türkiye'nin birbirine yakın ülkeler olduğuna işaret ederek, Suriye'de yaşanan gelişmelerin en çok Türkiye'yi etkilediğini bildirdi.
Ayyob, Ortadoğu'da soğuk savaş yaşandığını, savaşta ideolojiden çok uluslararası rekabetin ön planda olduğunu, değişimi gören ülkelerin çıkarlarını koruma çabasının soğuk savaşa neden olduğunu vurgulayarak, ''Suriye, Türkiye'nin hemen yanı başında yer alıyor. Burada yaşanacak en ufak bir gelişmenin de Türkiye'yi etkilemesi gayet doğal'' diye konuştu.
Ayyob, Türkiye'nin Suriye konusunda çabuk hamle yapması gerektiğini belirterek, şunları söyledi:
''Suriye konusu çok önemli çünkü diğer ülkelere göre Türkiye, Suriye konusunda daha hassas davranmak zorunda. Çünkü çok yakınında yer alan bir ülke. Türkiye için Suriye çok acil çözülmesi gereken bir konu. Bu konuda Türk hükümetinin çıkarları doğrultusunda bir karar vermek zorunda. Aksi takdirde Türkiye zor durumda kalabilir.''
-''Avrupa'nın Ortadoğu politikası çürümüş durumda''-
Ortadoğu uzmanı Prof. Dr. Udo Steinbach da Arap dünyasının 3. isyan dönemini yaşadığını ifade ederek, Arapların ilk olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla isyana başladığını, ikinci isyanın ise Dünya Savaşı'nın ardından 1952 yılında yaşandığını hatırlattı.
Steinbach, Ortadoğu'da yaşanan gelişmelere kimsenin duyarsız kalamayacağını vurgulayarak, şöyle konuştu:
''Şu anda Arap isyanı yaşanıyor. Bu isyanda bölge halkları kendini arıyor çünkü Arap ülkeleri, Türkiye'nin 1923 yılında başardığını başaramadı. Kendi kararlarını verebilme gücünü ellerine alamadılar. Bu da bölge halkında özgüven eksikliğine neden oldu.
Avrupa'nın Ortadoğu politikası artık çürümüş durumda. Yeni politik güçlerin ortaya çıktığını görüyoruz ancak AB, henüz bunun farkında değil. Bu konuda AB'nin yeni politikalar üretmesi gerekiyor.''
Nevada Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Berch Berberoğlu da Kuzey Afrika ve Ortadoğu'da ülkelerin kalın sınırlarla birbirinden ayrılmasına rağmen isyan ateşinin hızlı şekilde yayıldığını söyledi.
Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da birbirinden ayrı onlarca bağımsız ülke bulunduğuna dikkati çeken Berberoğlu, ''Ancak baktığınız zaman Tunus'ta başlayan isyan, bütün bu birbirinden bağımsız ülkelere yayıldı. Bu, büyük bir yayılmanın ve ortak görüşün göstergesidir. Bu, milletlerin sınırlara rağmen birbirlerinden kopmadığını gösterir'' şeklinde konuştu.
Muhabir: Salih Eren / Mehmet Özcan
Yayıncı: Kemal Kaymak
