Türkiye’de bir madencinin değeri ne kadar?

ABD’de ile Türkiye’de farklı zamanlarda benzer kaza yaşandı. ABD’li maden işçisi için 1.5 milyon dolar tazminat ödenirken, Türkiye’de bu rakam 226 bin TL oldu...

Türkiye 18.05.2014, 02:50 18.05.2014, 03:35 Mehmet Berke
Türkiye’de bir madencinin değeri ne kadar?

2010 yılında Batı Virginia’nın Naoma kasabasındaki Upper Big Branch madeninde meydana gelen patlamada 29 madenci öldü. Federal hükümetin atadığı bağımsız soruşturma komisyonu, madeni işleten Massey Energy şirketini suçlu buldu. Çünkü kaza önlenebilirdi, yangına yol açan ince kömür tozu birikmesi engellenebilirdi. Massey Energy şirketinin iş hayatı bitti, şirketi ve madeni devralan Alpha Natural Resources ölenlerin ailelerine 1.5 milyon dolar (3 milyon TL), toplamda 209 milyon dolar tazminat ödemeye razı oldu.


İki aile dava açtı

Zonguldak’ta ise geçen yıl 7 Ocak’ta Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Kozlu Müessesinde meydana gelen patlamada taşeron firmada çalışan 8 maden işçisi öldü. İki aile tazminat davası açarken, Zonguldak 3. İş Mahkemesi, 41 yaşındaki Yüksel Koca’nın eşi ve yakınlarına 226 bin 991 lira, 32 yaşındaki Muharrem Yapıcı’nın eşi ve yakınlarına da 175 bin 16 lira maddi ve manevi tazminat ödenmesine karar verdi.

Nasıl hesaplanıyor?

Türkiye’de 5510 sayılı sosyal güvenlik yasasının 21. maddesine göre, iş kazası üçüncü bir kişinin veya işverenin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, bu iş kazası dolayısıyla SGK’nın yaptığı ve yapacağı tüm harcamalardan işveren ile üçüncü kişiler de sorumlu tutuluyor. İş kazaları dolayısıyla SGK sigortalı işçilere tedavi hizmetinin yanı sıra; geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri, ölüm halinde hak sahiplerine ölüm aylığı, kız çocuklarına evlenme ödeneği, cenaze ödeneği gibi harcamalar yapıyor. Bu şekilde hesaplanan ödemelerin yarısı, kusurlu bulunması halinde maden şirketinden peşin olarak isteniyor.

Soma’ya da aynı hesap

SGK, Soma’da yaşamını yitiren işçilerin ailelerine de bu sistemi uygulayacak. Tedavi giderleri, geçici iş göremezlik ödemeleri, çalışamaz hale gelenler olursa bunlara yapılacak sürekli iş göremezlik ödemeleri de eklenerek, sorumluluğu oranında işverenden tahsil edilecek. Kaza sonrası Çalışma Bakanlığı müfettişlerinin hazırlayacağı rapor, işverenin ödeyeceği söz konusu tutarın belirlenmesi açısından da büyük önem taşıyor. İşverenin kusuru yüzde 100’ün ne kadar altına inerse, ödeyeceği tutar da ona göre azalacak. Yüzde 80 kusurlu bulunursa, hesaplanacak tutarın yüzde 80’ini ödeyecek.

ABD’de 1.5 milyon dolar!

UZMANLAR CEVAPLADI:

İki ülke arasında neden uçurum var?

İki ülke arasındaki bu farkı değerlendiren hukukçular bu farkın ülkeler arasındaki sosyal sigortalar kanunu ve işveren ile çalışanın imzaladığı iş sözleşmesi nedeniyle oluştuğunu söylüyor... İki ülke arasındaki farkı Vatan’a değerlendiren İş Hukuku Avukatı Mehmet Emin Şan, Türkiye’de tazminat hesabının kanun koyucuya bırakıldığını söylüyor:

‘Ölmeseydi ne kazanırdı?’

“Türkiye’de Yargıtay’ın belirlediği PMF (Population Masculine et Feminine) tablosu var. Buna yaşam tablosu diyoruz. Tabloya işlenmek üzere bilirkişiler tarafından yaşamını yitiren çalışanın yaşı, aylık maaşı, toplum seviyesi, statüsü tespit ediliyor. Ardından ‘67 yaşına kadar yaşasaydı şu kadar para kazanabilirdi’ diye tespitte bulunuluyor. ABD ya da bir Avrupa ülkesi ile Türkiye kıyaslaması yapacak olursak da durum şöyle. Ülkeler arasında değerler bir değil. Çalışma koşulları farklı. İş sözleşmesi farklı. Kanunlar farklı. Eşit değerlendirme mümkün olmuyor. Bizde kanun koyucuya bırakılıyor. Biz iş kazası olmayacak gibi davranıyoruz. Standart tazminat uygulanıyor. Orada tazminat belli. Bu iki durum çözülürse bu uçurum ortadan kalkabilir.”

‘Sözleşmede yazmıyor’

Prof. Duygun Yarsuvat ise Avrupa, ABD ve Türkiye’de insana verilen değerin çok farklı olduğunu ifade ederek, şunları söyledi: “ABD ya da Avrupa ülkelerinde yaşanan kazalar sonucunda tazminat yüklü miktarda çalışanının ailesine ödenir. Sorumlu işverenler de yargılanarak ceza alır. Bu aradaki fark ise yargı sistemi, sosyal sigortalar kanununda yapılacak değişiklikle kapatılır. Türkiye’de işveren ile çalışan arasında imzalanan sözleşmede olası bir kaza sonucunda verilecek tazminat açık bırakılır. İşveren bunu önemsemez çalışansa buna dikkat etmez. Ancak Avrupa ülkelerinde iş sözleşmeleri çalışanlar yararınadır. Tazminatta bu nedenle yüksektir.”

Tazminat kanunu  için tam zamanı

- hacettepe Üniversitesi Maden Mühendisliği Maden işletme Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bahtiyar Ünver: “İş güvenliği açısından maden gibi riskli iş kollarında çalışanların hayatlarını kaybetmeleri durumunda, işveren tarafından yüksek tazminatlar verilmeli. Türkiye’de işveren, iş güvenliği önlemi almayıp üretime yöneliyor çünkü buradan para kazanıyor. Eğer iş güvenliğinden para kaybedeceğini görürse, her türlü önlemi alır. Örneğin bu kazayı ele alalım. Gaz geliyor ve çalışanı öldürüyor, çalışanın bir kusuru var mı? Yok. Kişi başı 1 milyon tazminat olsa, işveren  her türlü önlemi alırdı. İşveren, bu tür tazminat konularının gündeme gelmesini istemiyor. Ancak bu kaza, ileride yaşanacak kazaları engellemek için bir fırsat olabilir. Toplum tepkisi varken bu kanunu çıkarmanın tam zamanı.”

ÇAĞDAŞ ULUS



#haber #abd #sgk #zonguldak #dolar #Haberler #Avrupa #fırsat #hacettepe #hacettepe üniversitesi #çalışma bakanlığı #soma #vatan
Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 19 Nisan 2024
İmsak 04:38
Güneş 06:12
Öğle 13:08
İkindi 16:53
Akşam 19:55
Yatsı 21:22
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 32 87
2. Fenerbahçe 32 85
3. Trabzonspor 32 52
4. Beşiktaş 32 48
5. Rizespor 32 48
6. Başakşehir 32 46
7. Kasımpasa 32 46
8. Sivasspor 32 44
9. Antalyaspor 32 42
10. Alanyaspor 32 42
11. A.Demirspor 32 40
12. Samsunspor 32 38
13. Ankaragücü 32 37
14. Kayserispor 32 37
15. Konyaspor 32 36
16. Hatayspor 32 33
17. Gaziantep FK 32 31
18. Karagümrük 32 30
19. Pendikspor 32 30
20. İstanbulspor 32 16
Takımlar O P
1. Eyüpspor 30 68
2. Göztepe 30 60
3. Kocaelispor 30 52
4. Ahlatçı Çorum FK 30 52
5. Sakaryaspor 30 51
6. Bodrumspor 30 49
7. Boluspor 30 46
8. Bandırmaspor 30 46
9. Gençlerbirliği 30 44
10. Erzurumspor 30 41
11. Keçiörengücü 30 36
12. Şanlıurfaspor 30 34
13. Ümraniye 30 34
14. Manisa FK 30 33
15. Tuzlaspor 30 32
16. Adanaspor 30 32
17. Altay 30 15
18. Giresunspor 30 7
Takımlar O P
1. M.City 32 73
2. Arsenal 32 71
3. Liverpool 32 71
4. Aston Villa 33 63
5. Tottenham 32 60
6. Newcastle 32 50
7. M. United 32 50
8. West Ham United 33 48
9. Chelsea 31 47
10. Brighton 32 44
11. Wolves 32 43
12. Fulham 33 42
13. Bournemouth 32 42
14. Crystal Palace 32 33
15. Brentford 33 32
16. Everton 32 27
17. Nottingham Forest 33 26
18. Luton Town 33 25
19. Burnley 33 20
20. Sheffield United 32 16
Takımlar O P
1. Real Madrid 31 78
2. Barcelona 31 70
3. Girona 31 65
4. Atletico Madrid 31 61
5. Athletic Bilbao 31 57
6. Real Sociedad 31 50
7. Valencia 31 47
8. Real Betis 31 45
9. Villarreal 31 39
10. Getafe 31 39
11. Osasuna 31 39
12. Las Palmas 31 37
13. Sevilla 31 34
14. Deportivo Alaves 31 32
15. Mallorca 31 31
16. Rayo Vallecano 31 31
17. Celta Vigo 31 28
18. Cadiz 31 25
19. Granada 31 17
20. Almeria 31 14