Deprem riski 2050’ye kadar yüzde 50

Prof. Dr. Mustafa Erdik ile Dr. Doğan Kalafat, şehri bekleyen ‘büyük tehlike’yi yorumladı. Uzmanlar, ‘İzmit Körfezi’nden Saros’a uzanan fay tek parça olarak kırıldığı takdirde 7.6 büyüklüğünde deprem üretir’ diyor.

Manşet 17.08.2014, 02:39 17.08.2014, 02:52
Deprem riski 2050’ye kadar yüzde 50

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, özellikle 17 Ağustos Gölcük depreminin ardından Türkiye’nin en önemli kurumlarından biri haline geldi. Enstitü Müdürü Prof. Dr. Mustafa Erdik ile Ulusal Deprem İzleme Merkezi Müdürü Dr. Doğan Kalafat’ın yoğun mesai harcadığı proje ve çalışmalar aralıksız devam ediyor.

‘En riskli Türkiye’

İkili, son olarak AB’ye üye ülkelerin sismik araştırma merkezleri tarafından hazırlanan deprem risk haritası üzerinden Türkiye’yi bekleyen büyük tehlikeyi yorumladı. Haritada İtalya, Yunanistan ve Türkiye’nin içinde yer aldığı Akdeniz kuşağı deprem açısından en riskli bölgeler olarak kırmızı ve mor renklerle dikkatleri çekerken, bu üç ülke arasında deprem açısından en riskli bölgenin Türkiye olduğu tespit edildi. Dr. Kalafat, deprem risk haritasının Kandilli Rasathanesi’nin de içinde olduğu bir AB çalışması olduğunu, söz konusu harita ile üye ülkeler arasında deprem riski en yüksek alanların belirlendiğini söyledi.

‘250 yıllık zaman doldu’

İsviçre Sismoloji Bölümü tarafından basılan çalışma üzerinden Türkiye’deki durumu değerlendiren Erdik ve Kalafat, 17 Ağustos’un yıldönümünde gelinen son noktayı değerlendirdi.

Dr. Doğan Kalafat: “Marmara’da iki ana fay bulunuyor. Birincisi İzmit Körfezi’nden Adalar’ın güneyinden Saros’a uzanan hat, diğer kol ise İznik gölünün güneyinden, gemlik Körfezi’ne doğru uzanan ve buradan güneybatı yönüne giden fay hattı. İstanbul için olası büyük deprem riskini son olarak 1766’da kırılan kuzeydeki fay oluşturuyor. Üç parçalı bu fay tek bir parça olarak kırıldığı takdirde 7.6 büyüklüğünde deprem üretir. 2050’ye kadar fayın kırılma riski yüzde 50, bu tarihten sonra ise yüzde 75 oranında. Kuzey Anadolu Fay Hattı’nda büyük bir depremin olduğu kaynağın bir daha yeniden kırılması için 200-250 yıl geçmesi gerekiyor. Bu süre Doğu Anadolu Fay hattı için 500-600 yıl arasında değişiyor. Erzincan’ın doğusu ile Marmara’daki faylar 200 yıllık zamanlarını doldurdu. Ancak istatistikler ile deprem olma zamanını ayrı tutmamız gerekiyor.”

‘Yaklaşık 1 dakika sürecek’

“Hesaplamalara göre Marmara’da oluşacak ve İstanbul’u etkileyecek 7.2 büyüklüğünde bir deprem yaklaşık 1 dakika sürecek. Bu büyüklük ve zamandaki bir depremde 30 bine yakın binanın ağır hasar alması yani çökmesi tahmin ediliyor. Kent merkezinden fay hattına en yakın nokta 8-9 km mesafede bulunuyor. İstanbul’da 1.1 milyon yapı stoğu (bina) olduğu biliniyor.
Geçmiş depremlerde yapılan istatistiki çalışmalar sonucunda ağır hasarlı bir binadan ortalama 1 can kaybı 4 yaralı çıkartılıyor. İstatistiki verilere baktığımızda 7.2’lik olası bir depremde kentteki binaların yüzde 3’ünde çökme tehlikesi bulunuyor. Bu oransal değerlerin geçmiş yıllardaki istatiki verilerin sonucu olduğunu ifade etmek isterim.”

‘Her 2 yılda bir deprem’

“Türkiye’nin neresinde olursa olsun her 2 günde bir 4 büyüklüğünde deprem oluyor. Yılda ortalama 16 bin deprem kaydediliyor. Japonya’daki rakam 160 bin deprem. Türkiye’de ortalama her iki yılda bir 6 büyüklüğünde deprem yaşanıyor. Bazı yerlerde 50 yılda bir, bazı yerlerde 10 bin yılda bir olsa da 6 ve üzeri depremler 2 yılda bir görülüyor.”

‘128 kanallı izleme sistemi’

 Prof. Dr. Mustafa Erdik: “Marmaray’da 128 kanallı deprem izleme sistemi kurduk. 24 saat boyunca Marmaray’daki titreşim ve depreme bağlı olası kaymaları takip ediyoruz. Marmaray, 7.5 büyüklüğündeki depreme dayanacak şekilde inşa edildi. Büyük bir deprem de belli noktalarda oturmalar olsa da yapının zarar göreceğini düşünmüyoruz. Deprem anında trenin raydan çıkma riskine karşı erken uyarı sistemini hayata geçirdik.
Deprem olursa sistem ortalama 7 saniye önceden sinyal vererek treni durduracak. Sinyali alacağımız noktalar Saros-Gölcük arasında olacak. Ancak erken uyarı sistemi anlık olarak sinyal vereceği için 10-12 saniyelik zamanda hareket halindeki tren durarak raydan çıkmasının önüne geçilecek.”

‘Bire bir simülasyon’

  “İstanbul’da olası deprem ve tsunami zararlarının azaltılmasına yönelik olarak Japonlarla birlikte ‘Marmara Bölgesi Deprem ve Tsunami Zararlarının Azaltılması ve eğitim’ projesinin çalışmalarına başlamış durumdayız. Proje kapsamında olası 7 ve üzerindeki depremin simülasyon görüntüleri hazırlanıyor. Japonya için hazırlanan uygulamanın bir benzeri İstanbul’a uyarlanacak. Böylelikle proje kapsamında hazırlanacak modellemeler ve simülasyonlar sayesinde deprem anında İstanbul’da neler yaşanacağı gerçeğe en yakın şekliyle gösterilecek. Binaların yıkılma, insanların kaçış anları gerçeğin bire bire kopyası olarak hazılanacak. Çöken binalar, çatlayan yollar, sallanma ve yıkım anlarının da detaylarıyla yer alacağı görüntüler internet üzerinden halkın bilgisine sunulacak.”

‘Üst geçitler yıkılabilir’

 Kalafat: “Boğaz köprülerinde depreme bağlı risk bulunmuyor. Barajlarda da sıkıntılı bir durum yok. Son 50 yıllık depremlerde sadece Sürgü Barajı küçük çaplı hasar gördü. İstanbul’da büyük depremde sadece Alibeyköy Barajı’nda küçük çaplı hasar oluşabilir ancak Alibeyköy Barajı da atıl durumda. İstanbul’da riskli semtler yerine riskli yapılar olarak değerlendirme yapmak daha doğru olur. Semtlerin nerede olduğu değil binaların durumu önemli. Yaya üst geçitleri de depremde zarar görecek riskli yapılar arasında.”
Tekirdağ’da eksik var

D.K.: “Marmara depremi denince sadece İstanbul konuşuluyor. Olası büyük depremden en çok etkilenecek yerlerden biri de Silivri ve Tekirdağ. Maalesef Tekirdağ’ın deprem konusunda çok fazla eksiği bulunuyor.  Bu kentle ilgili özel olarak ilgileniyorum ancak yapılması gereken çok iş var. 7.2 veya 7.6 büyüklüğündeki bir deprem şu an itibarıyla Tekirdağ’da üzücü sonuçlar doğurur. Kent için acil önlemler paketi hayata geçirilmeli.”

‘En büyük risk Fatih Camii’nde’ 

D.K.: “Ayasofya, Süleymaniye, Sultanahmet, Topkapı Sarayı gibi tarihi yapıların depremde hasar görme riski bulunsa da yıkılmaları söz konusu değil. En riskli yapı Fatih Camii. Çünkü zemininin konumu olarak deprem hareketlerini büyüten bir durumda. Fatih’in yaptırdığı cami 1766’daki büyük depremde yıkıldı ve yeniden yapıldı. Olası büyük depremde risk taşıyor.”

‘Şebekeleri depreme dayanaksız’

M.E.: “İstanbul’un depremde en zayıf karnı elektrik şebekeleri ve trafolar. Trafo merkezlerinin çoğu depreme dayanaklı değil. Depremde elektrik sıkınısı çekileceğini söylememiz gerekir. Elektrik şebekelerinin bir an önce depreme karşı elden geçirilmesi gerekir.”

‘Hızlı tren’e uyarı sistemi

M.E.: “İstanbul-Ankara hızlı tren projesi için de tıpkı Marmaray’da olduğu gibi deprem erken uyarı sistemi kurmaya çalışıyoruz. Hızlı tren hattındaki uyarı sistemi çok kapsamlı şekilde olacak. Deprem anında erken uyarı devreye girecek ve hareket halindeki tren durdurulacak. Projenin toplam maliyeti 1 milyon dolar civarında olabilir. Viyadükler, İzmit Geçiş Köprüsü, 3. köprü, Marmaray, metrolar, yapımı düşünülen Akkuyu Nükleer Santrali ile stratejik yapılar depremde hasar görmeyecek.”



Kandilli, AB'ye üye ülkelerin sismik aratırma merkezleri tarafından hazırlanan deprem risk haritasını kullanıyor.



Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 19 Mart 2024
İmsak 05:37
Güneş 07:02
Öğle 13:17
İkindi 16:40
Akşam 19:22
Yatsı 20:41
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13