Topçu Kışlası'nın tarihi serüveni

Sanat tarihçisi Süleyman Faruk Göncüoğlu, 1938'de yıkılan ve günümüzde yeniden inşa edilmesine karar verilen Topçu Kışlası'nın bugüne kadar yayımlanmayan fotoğraflarını paylaştı.

Kültür-Sanat 15.03.2013, 15:39 15.03.2013, 17:56
Topçu Kışlası'nın tarihi serüveni
İstanbul üzerine çalışmalarıyla tanınan ve 100 bine yakın fotoğraf arşivi bulunan Göncüoğlu, kütüphanesinin de bulunduğu evinin kapılarını açtı.

Göncüoğlu, Sultan Abdülmecid döneminde yapılan, 1860-1908 yılları arasında 1. Topçu Alayı Kışlası olarak bilfiil kullanılan ve 1938'de yıkımına karar verilen Topçu Kışlası'na ait arşivindeki bazı fotoğrafları da gün yüzüne çıkardı.

Fotoğrafları paylaşan Göncüoğlu, Cumhuriyet'in ilanından sonraki İstanbul ve Taksim bölgesi hakkında bilgi verdi.

O dönemde İstanbul'un 'terk edilmiş, sahiplenilmemiş, harabe' bir şehir görüntüsü verdiğini söyleyen Göncüoğlu, şehrin Türkiye Cumhuriyeti'ni temsil edebilecek ve kadim bir şehre yakışır nitelikte yeniden imar edilmesi için 1938'de çalışmalara başlandığını söyledi.

Doktor olan, yurt dışında da görevlerde bulunan dönemin İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Lütfi Kırdar'ın doğu ve batı şehirlerini çok iyi tanıyan, idealist birisi olduğunu ifade eden Göncüoğlu, Kırdar'ın öncelikle Taksim bölgesinde bazı düzenlemelere gittiğini aktardı.

Kışlanın kötü hatıraları

Süleyman Faruk Göncüoğlu, şu bilgileri verdi:

'İstanbulluların gitmeye korktuğu Taksim bölgesi, 1920'den itibaren çekim merkezi oluyor, dönemin gökdelenleri denilebilecek 6 katlı apartmanlar inşa edilmeye başlanıyor ve kentin elit kesimi yaşamaya başlıyor. Bu çekim alanı karşısında Topçu Kışlası'nın vaziyeti ve etrafındaki eklentiler, ciddi bir sıkıntı doğuruyor. Kışla ayrıca eroin ticareti ve afyon işlenmesi için kullanılmış. Burası, 1933'e kadar devletin gözetiminde ve devlete gelir sağlayacak bir unsur olarak, hem Türkiye'de yetiştirilen afyonun işlendiği hem de İran üzerinden Afganistan'dan gelen eroin ve afyonun Kasımpaşa'dan gemilere yüklenerek Avrupa'ya ve Amerika'ya yönlendirildiği yer. Eroin işlenmesi, Milletler Cemiyeti'nin notaları ve baskıları sonucunda 1933'te yasaklanmış ama 1937'ye kadar gayri resmi devam etmiş.

Kışlada, 2. Abdülhamid'i tahttan indirmek için 24-25 Nisan 1908'de yaşanan ve tarihe Tarihe 31 Mart Vakası olarak geçen olaylarda birçok masum asker katledilmiş. Kışla, İstanbul'un işgali yıllarında da işgal kuvvetleri tarafından kullanılmış. Kışla, Anadolu'da bağımsızlık savaşı veren ordumuza ve halkımıza yardımcı olanların tutuklanıp getirildiği ve işkence görüldüğü bir yer. Bu nedenle eski İstanbullular buraya pek iyi gözle bakmazlardı. Hatta yaşlı insanlar o dönemde önünden geçerken şehit edilenler için bir Fatiha, üç İhlas suresi okurdu.'

"Güdük ve anlamsız bir parka dönüştü"

Göncüoğlu, bunların hiç birinin hatırlanmaması için 1938 yılında Topçu Kışlası'nın yıkılmasına karar verildiğini ve 1939'dan itibaren buna başlandığını belirterek, yerine de Paris'teki örnekleri gibi Gezi Parkı yapılmasının kararlaştırıldığını kaydetti.

Süleyman Faruk Göncüoğlu, 'Yanında birçok basket sahasının olacağı, birçok spor tesisleri, dağcılık kulüplerinin yer aldığı büyük bir parkın uzandığı Gezi Parkı, bugünkü ile sınırlı değildir. Gezi Parkı, bugünkü Ceylan ve Hilton otellerinin olduğu alanlarda dahil olmak üzere Harbiye'deki park alanına ve Dolmabahçe'nin sırtlarındaki alana kadar uzanan bir bütün olarak tasavvur edilmişti. Burası İstanbullular için önemli bir teras alanıydı. Yapılan güzellikleri dejenere etme noktasında gerçekten bir numarayız, o güzelim parkı bugün güdük ve anlamsız bir Taksim Meydanı ve parkı haline dönüştürmüş haldeyiz' diye konuştu.

İstanbul'un ilk stadyumu

Topçu Kışlası'nın iç avlusunun, o dönemde bir spor dergisi yayımlayan Çelebizade Said Tevfik Bey'in önerisi üzerine 1920'den itibaren stadyum haline getirildiğini belirten Göncüoğlu, şunları kaydetti:

'Taksim Stadyumu, 18 yıl İstanbul sporuna hizmet etmiştir. Türk Milli Futbol Takımı ilk maçını 26 Ekim 1923'te Romanya'ya karşı bu stadyumda oynamıştır. Maç 2-2 berabere sonuçlanmıştır. Güreşte ilk milli karşılaşma olan Balkan Güreş Şampiyonası, atletizmde ilk milli karşılaşma Balkan Atletizm Şampiyonası, bisiklette ilk milli karşılaşma Türkiye-Bulgaristan müsabakası ve binicilikte ilk milli müsabaka Türk-Bulgar milli konkurhipikleri burada yapılmıştır. 1923 ile 1936 yılları arasında Türkiye Milli Futbol Takımı'nın 9 maçına ev sahipliği yapan eski kışla binası, futbolun dışında güreş, atletizm ve bisiklet yarışlarının da düzenlendiği yer olmuştur. Taksim Stadyumu, yaklaşık 8 bin kişi alabiliyordu.

Türk futbol tarihinde ilk gece maçı 9 Eylül 1933'te saat 21.00'de burada oynanmıştı. Fenerbahçe-Beyoğluspor arasındaki karşılaşmayı, saha kenarına dikilen direkler arasında sallandırılan donanma ampulleri aydınlatıyordu. Fenerbahçe'nin 4-2 kazandığı maçta ilk golü Fenerbahçeli sağ açık Küçük Fikret (Kırcan) atmıştır. En keskin gözlerin bile zor gördüğü bu gece maçının ilginç yanlarından birisi de Fenerbahçe takımında hayli miyop olduğu halde gözlüksüz oynayan üç futbolcunun bulunmasıydı. Bu futbolcular Şevket Soley, Fikret Arıcan ve Orhan Menemencioğlu'ydu.'

"Tarih bir noktada yaşanmış ve bitmiştir"

Sanat tarihçisi Süleyman Faruk Göncüoğlu, Topçu Kışlası'nın yeniden inşa edilecek olmasını da şöyle değerlendirdi:

'2. Abdülhamid'in çok güzel bir sözü vardır; 'Tarih tekerrürden ibaret değil, olaylar tekerrürden ibarettir.' Tarihi yapılarımızın tamamının restore edilmesi esasında mantıki bir olay değildir. Çünkü tarih bir noktada yaşanmış ve bitmiştir. Siz bundan bir övünç kaynağı ele alabilirsiniz, bundan yola çıkarak, geleceğinizi planlayabilirsiniz ama tarihi mirasın tamamını, her şeyini yeniden ayağa kaldırmak bir noktada anlamsızlaşır ve bunun duygusal bağı da kopmuş olur. Nasıl insanlar doğar, gelişir ölür ve miadını tamamlarsa, aynı şekilde tarihi unsurlar da bir noktada kendini tamamladıktan sonra yeniden canlandırılmasının çok büyük bir önemi yoktur. Arkeolojik kalıntıların, sütunlar ve kaidelerin ayağa kaldırılması görsel hafızamız için çok önemlidir. Ama yok olmuş, ortadan kaldırılmış, herhangi bir şekilde var olmayan bir eserin yeniden ortaya çıkarılması, tarihi misyon olarak ne kadar etkindir? Onu tartışacağız.'



Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 29 Mart 2024
İmsak 05:18
Güneş 06:45
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:32
Yatsı 20:54
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13
GazetelerTümü