Zafere giden yolda bağımsızlık aşısı

Türk tarihinin en büyük kahramanlık hikayelerinin yazıldığı ve ülkenin her köşesinden Mehmetçiğin kanını döktüğü Çanakkale Savaşları’nda “bağımsızlık aşısı” bilimin gücü ile vücut buldu.

Hikaye 17.03.2016, 12:09 17.03.2016, 12:13
Zafere giden yolda bağımsızlık aşısı

Çanakkale'de dönemin hekimleri tarafından cephede sıkça rastlanan enfeksiyon hastalıklarına karşı geliştirilen aşılar, hastalığa yakalanma riskini en aza indirerek zafere giden yolda askerlere destek oldu.

Türk tarihinin en büyük kahramanlık hikayelerinin yazıldığı ve ülkenin her köşesinden Mehmetçiğin kanını döktüğü Çanakkale Savaşları'nda “bağımsızlık aşısı” bilimin gücü ile vücut buldu. Dönemin hekimleri tarafından dizanteri, tifo, tifüs, çiçek gibi bulaşıcı hastalıklara karşı geliştirilen aşılar Mehmetçiği ayakta tuttu. 100 yıl önce yazılan destana ışık tutan tıbbi belgelerin yayınlandığı adres Bezmialem Vakıf Üniversitesi oldu. Osmanlı Dönemi'nde geliştirilen aşılara dair belgeleri derleyen Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Turan Aslan, savaşa giren askerlere en büyük desteğin dönemin bilim adamları tarafından geliştirilen aşılar olduğunu belirtti.

Prof. Dr. Turan Aslan, zaferin yazılmasına büyük katkısı olan gelişmeleri şu sözlerle anlattı: “Çanakkale Savaşı bizim tarihimizin yüz akı olarak bilinen ve başarılarının her yıl tekrarlandığlık çalışmaları konusunda kendi kendimize yetebilen bir noktada idik. Takdir edeceğiniz gibi, özellikle de askerler ve ordu için gerekli olan, aşı ile korunulabilen hastalıklara karşı gereken tedbirleri alabilir olmak çok önemli. İstediğiniz kadar silahınız olsun ama ağır hastalıklarla uğraşıyorsanız ve ordunuzda bulaşıcı hastalıklar yayılmışsa savaş kazanmanız çok ama çok zor bir iştir. Bu nedenle, daha önceden geliştirilip imal edilenler yanında, o dönemde ihtiyaca göre geliştirilen “aşılar” zaferin kazanılmasına büyük katsinde kullanılan aşı ve anti-serumları imal eden Hıfzıssıhha Müessesesi'nin çalışmalarına savaş esnasında da ara vermemiş olması da önemli bir rol oynamıştır. O dönemde bizler koruyucu hekimlik etkinliklerine yönelik sağlık çalışmaları konusunda kendi kendimize yetebilen bir noktada idik. Takdir edeceğiniz gibi, özellikle de askerler ve ordu için gerekli olan, aşı ile korunulabilen hastalıklara karşı gereken tedbirleri alabilir olmak çok önemli. İstediğiniz kadar silahınız olsun ama ağır hastalıklarla uğraşıyorsanız ve ordunuzda bulaşıcı hastalıklar yayılmışsa savaş kazanmanız çok ama çok zor bir iştir. Bu nedenle, daha önceden geliştirilip imal edilenler yanında, o dönemde ihtiyaca göre geliştirilen “aşılar” zaferin kazanılmasına büyük katkı sağladı diyebiliriz.

SAĞLIK SİSTEMİ BAŞARISINI SAVAŞTA İSPATLADI

Dönemin sağlık koşullarının günün teknolojilerine karşı iyi bir seviyede olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Turan Aslan, “Savaş döneminde birçok mikroorganizmalarla meydana gelen ve salgınla oluşan hastalıklar var. O dönemde dizanteri, tifo, tifüs, çiçek gibi önemli enfeksiyon hastalıklarına karşı ülke içerisinde aşı üretiyoruz ve uyguluyoruz. Özellikle de askerler ve ordumuz bu işin hedef noktasında yer alıyor. Yani sağlığı önemli enfeksiyon hastalıklarına karşı korunmuş bir orduya sahibiz. Bir Fransız Ordusu'nda 127 bin 48, Alman Ordusu'nda 116 bin 481 asker bulaşıcı hastalıklara yakalanmışken Osmanlı Ordusu'nda 8 bin 600 asker bu enfeksiyonlara yakalanmıştır. Osmanlı ordusunu askerlerimizi salgın hastalıklara karşı korunmuştur. Sağlık sistemi dönemin askerlerinin ve ordusunun savaşta hayatını kaybetme sayısıyla başarısını ispat etti” diye kaydetti.

ÇİÇEK AŞISINDAN GÜNÜMÜZE

Dünya'da ilk defa uygulanan ve Osmanlı devleti tarafından geliştirilen çiçek aşısının dönemin büyük bir başarı örneği olduğunun altını çizen Prof. Dr. Turan, “Hem üretim hem de uygulama işlemleri çok ciddi biçimde takip ediliyordu. 1885'lerde bunun için kanun (Çiçek Nizamnamesi) bile çıkarıldığını görüyoruz. Çiçek aşısı olmayan kişi askeri ve yatılı okullara alınmamıştır. Bunun yanında kolera, dizanteri, tifo ve tifüs gibi o zamanın salgın hastalıklarına karşı aşılar geliştirilmiştir. Bulaşıcı hastalıklar konusunda tedbirleri kendiniz alabiliyor musunuz? Aşınızı üretebiliyor musunuz? Hastalanan kişileri antiserumla tedavi edebiliyor musunuz? Bu noktalardaki başarınız, sağlık açısından geliştiğinizin kanıtıdır” ifadelerine yer verdi.

Günümüzde ülke olarak aşı üretemediğimizi ve dışa bağımlı olduğumuzu ve zamanın koşulları göz önüne alınacak olursa, Osmanlı Dönemi'nin kendi çağında eriştiği kendi kendine yeten üretim ve uygulama başarısına ulaşamadığımızı ifade eden Aslan, “Aşı ve antiserum üretimine dair ülkemiz ciddi bir bilgi birikimine sahip idi. Bir örnek olmak üzere söz edecek olursak; 1950'li yıllarda, Tifo, Dizanteri, Kolera, Veba, Meningokok, Stafilokok, Boğmaca, Brucella, Nezle, BCG (PO & İD olmak üzere), Difteri, Tetanoz, Kızıl, Alüminyum presipiteli karma aşılar, Lekelihumma, Kuduz, Çiçek, Grip, aşıları olmak üzere 17 farklı aşı ve anti-serum üretilip, milletimiz ve insanlık yararına sunulmakta idi. Ayrıca birçok antijenin yanında PPD de üretilmekte idi. 1950'de BCG aşısı üretim laboratuvarı açılarak tüberküloz konusunda endemik olan ülkemiz dışabağımlı olmaktan kurtarılmıştır. 1953 yılında, BCG ve İnfluenza aşı laboratuvarları, WHO tarafından kabul edilerek başarımız tescillenmiş ve örnek iki kuruluş olarak ilan edildi.

“1980'li yıllara gelince, çağımızın hızlı ilerleyen bu önemli konusunda yarışı kaybetmiş ve dünyaya ayak uyduramaz olmuşuz. Bizler, aşı ve antiserum konusunda dünyaya örnek olmuş, çaresiz insanların derdine derman olmuş, bu konunun öncüsü olup ilerlemeleri yakından takip ederek başkalarına da öğreten ve yardımda bulunan bir geçmişe sahibiz. İnsanlığa verilecek bir hizmet olması nedeniyle bu bilgiyi açmışız. Ama bunu günümüzün teknolojisine uyarlamamışız. 1980'li yıllarda kimi üretimler çağın gerisine düşmüş ve kabul edilemez olmuştur. 1980'lerden sonra yerli üretim kalmamıştır. Şu anda bu alanda istenilen noktada değiliz.

ÇALIŞMALAR TÜBİTAK TARAFINDAN DESTEKLENİYOR

Biyoteknolojik çalışmaların TÜBİTAK tarafından desteklendiğini vurgulayan Aslan, “Sayın Cumhurbaşkanımız'ın himayelerinde TÜBİTAK tarafından destek altına alındı. O desteklerle bu konuda çalışan bilim adamlarının artmasını umut ediyorum. Ülkemize özgü olan bulaşıcı hastalıkların çözümünde (Ör. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, Tularemi gibi) emek harcayıp çözüm üretmek bize düşüyor. Kimse ekonomik çıkarına karşılık gelmeyen bir konuda bizim derdimizle ilgilenmez. Bunlara dair ilaçları, aşıları, antiserumları bizim geliştirmemiz gerekiyor” ifadelerine yer verdi.
 



Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 29 Mart 2024
İmsak 05:18
Güneş 06:45
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:32
Yatsı 20:54
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13