Suriye'de 2013 böyle geçti

Suriye İnsan Hakları Örgütü'nün (SNHR) raporuna göre, savaşın 3 yıldır devam ettiği Suriye'de 2013'de 41 bin 500'ün üzerinde sivil, rejime bağlı askerlerce öldürüldü. Bunlardan 1609'unu işkence altında ölenler, 4 bin 344'ünü çocuklar, 2 bin 921'ini ise kadınlar oluşturdu. SNHR raporuna göre yıl boyunca en az 9 bin 38 silahlı kişi de hayatını kaybetti.

Doğu ve Batı Guta'da kimyasal silah kullanımı

Suriye 2013'te dünya gündeminde en çok kimyasal silahlar yer aldı. Esed rejiminin kimyasal silahlarla 21 Ağustos'ta başkent Şam'ın kırsalındaki Doğu ve Batı Guta bölgelerini bombalaması sonucu SMDK raporlarına göre bin 700 kişi hayatını kaybetti, 10 binden fazla kişi de yaralandı. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) kimyasal silah saldırısının ardından Esed rejimini kimyasal silah kullanmaya devam etmesi durumunda askeri müdahaleyle tehdit etti. Rusya'nın müdahalesi ve Esed rejiminin kimyasal silahları teslim etmeye hazır olduğunu açıklamasıyla ABD, askeri müdahaleden vazgeçti.

BM Güvenlik Konseyi (BMGK) 27 Eylül'de Suriye'deki kimyasal silahların imhasını öngören karar tasarısını onayladı. Karar, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü uzmanlarının ülkeye girmesine izin verilmesini öngörüyordu. Bu, Suriye'de savaşın başlamasından bu yana Esed rejimine yükümlülük getiren ilk karar oldu.

Halep'teki varil bombaları

Aralık ayının son iki haftasında Suriyeliler yeni bir katliam yaşadı. SMDK, rejimin Halep ve kırsalında muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde varil bombalarıyla işlediği katliamlarda ölenlerin sayısının 2013 yılı itibarıyla 650, 3 yıl toplamında ise 20 bine ulaştığını açıkladı. 50 kilodan bin tona varan ağırlıklara ulaşabilen ve TNT maddesinden üretilen varil bombaları Suriye'de su ısıtmak için kullanılan kazanların içine konulup helikopterlerden atıldı. Kış ayının girmesiyle birlikte bölgeyi vuran kar yağışı Suriyelilerin çilesini bir kat daha arttırdı. Türkiye, Suriye, Irak, Ürdün ve Lübnan'da çadırlarda yaşayanlar arasında 9'u çocuk 20 kişi elverişsiz şartlar ve soğuk nedeniyle hayatını kaybetti.

Göçler ve abluka

Şiddet olaylarının artmasıyla ülke içindeki göç hareketinde de artış gözlendi. SNHR'ye göre yurt içinde bir bölgeden diğerine göç edenlerin sayısı 6,4 milyona, ülke dışına göç edenlerin sayısı ise 3,4 milyona ulaştı. Göç edenlerin 2,4 milyonluk kısmı çocuklardan oluşuyordu . En çok göçün yaşandığı şehirler arasında 2 milyonla Şam kırsalı, 1,6 milyonla Halep ve 1,1 milyonla Humus, ilk 3 sıraya yerleşti. 

Ağırlaşan şartlar nedeniyle yasadışı yollardan İtalya'ya geçmeye çalışan çok sayıda Suriyeli Akdeniz'de ölüm kalım mücadelesi verdi. Son olarak İtalya sahillerinde yaşanan gemi faciasında çoğunluğu Suriyelilerden oluşan 100 kişi hayatını kaybetti.

Sayıları 2 milyonu bulan ve rejimin kontrolündeki Şam'ın güney kesimi, Doğu ve Batı Guta ile el-Kalamun bölgesi ve Humus'taki bölgelerde abluka altında olan Suriyeliler, açlıktan ölüm tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. SNHR, bu bölgelerde açlıktan ölenlerin sayısını 11 olarak açıkladı. Bu bağlamda, insanların ölmemek için kedi, köpek ve eşek etini yiyebileceği yönünde fetvalar çıkarıldı. 

2013 yılında Suriye'nin farklı bölgelerinde yeniden çocuk felci vakası gündeme geldi. Aşı olamadıkları için hastalığa yakalanan çocukların sayısı SMDK'ya göre 66'a ulaştı. Hastalığın en çok görüldüğü iller arasında ise 52 vakayla Deyru'z Zor yer aldı. 

Suriye'de 2013 yılı aktivistler ve gazeteciler için de zor geçti. Ülkenin farklı bölgelerinde gerek Esed güçleri gerekse Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) gibi hareketler tarafından hedef alınan gazeteci ve aktivistlerin sayısı Ağustos-Eylül ayı içerisinde 60'ı buldu.