İran'ın nükleer faaliyet hakkı resmen tanındı

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, "Dünyadaki büyük güçler, İran'ın nükleer faaliyet hakkını resmen tanıdı" dedi.

Dünya 24.11.2013, 15:58 25.11.2013, 02:00 Mehmet Berke
İran'ın nükleer faaliyet hakkı resmen tanındı
 İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkesinin nükleer programına ilişkin müzakerelerin ardından 5+1 ülkeleriyle imzaladığı anlaşmaya ilişkin, "Dünya’daki büyük güçler, İran’ın nükleer faaliyet hakkını resmen tanıdı" dedi.
Devlet televizyonunda halka seslenen Cumhurbaşkanı Ruhani, dünyanın müzakerelerde İran halkına saygı duymanın olumlu sonuç getireceğini, yaptırım ve tehditlerin hiçbir işlevinin olmadığını hissettiğini söyledi.

"10 yılın ardından ilk defa bu seviyede bir anlaşma yapılmasından memnunuz. Bu anlaşma, nükleer yolundaki ilk adımdır" diyen Ruhani, müzakerelerin eşit koşullarda ve karşılıklı saygı içerisinde sürdürülmesi durumunda ileriye doğru hareket etmeye devam edeceklerini ifade etti.

Anlaşmanın en önemli getirisinin, 5+1 ülkeleri ile dünyanın diğer önemli güçlerinin İran’ın nükleer faaliyet hakkını resmen tanıması olduğuna işaret eden Ruhani, "Elbette bu İran’ın zaten Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi (NPT) Anlaşması çerçevesinde sahip olduğu bir haktı. Anlaşmanın ikinci getirisi, İran’ın kendi toprakları içerisinde uranyum zenginleştirme hakkının resmen kabul edilmesidir" diye konuştu.

Ruhani, "İran halkına uranyum zenginleştirme faaliyetleri ile Natanz, Fordo, Erak, İsfahan ve Benderabbas’ın faaliyetlerine devam edeceğini alenen ilan ediyorum" dedi ve yaptırımların sırasıyla kaldırılması maddesini ise anlaşmanın en önemli üçüncü getirisi olarak sıraladı.

Tüm yaptırımların sırasıyla kaldırılacağını belirten Ruhani, "Bazılarının hoşuna gitsin ya da gitmesin bu anlaşmayla birlikte yaptırım politikaları artık yenilgiye uğramıştır. Dün gece yaptırım politikaları çatlamaya başladı ve zamanla bu çatlaklar daha da derinleşecektir" diye konuştu.

Ruhani, "Bugün elde edilen başarıyı, liderimizin (dini lider Ayetullah Ali Hamaney) rehberliğine, büyük İran halkının sonsuz desteğine, diplomatlarımızın özverili çalışmaları ve şehitlerimize, özellikle de şehit olan nükleer uzmanlarımıza borçluyuz" ifadesini kullandı. 

İran halkının hiçbir zaman nükleer silah peşinde olmadığını belirten Ruhani, "Kapsamlı müzakereler ve nihai anlaşmanın ardından kimse çıkıp 'İran’ın nükleer silah elde etmesini engelledik' demesin. Bu tarihi gülünç şakalardan başka bir şey değildir. İran, hiçbir zaman nükleer silah peşinde olmadı. Bunu sadece ben değil, İran’ın nükleer faaliyetlerini denetleyen Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı da belirtiyor" şeklinde konuştu.

İran basını anlaşmayı "diplomasi başarısı" olarak değerlendirdi

İran ile 5+1 ülkeleri arasında imzalanan anlaşma, yerel basında İran’ın diplomasi başarısı olarak değerlendirildi. İranlı haber ajansları, İran’ın uranyum zenginleştirme hakkının tanınmasını, anlaşmanın en büyük başarısı olarak değerlendirdi. Bununla birlikte Natanz ve Fordo nükleer tesislerinin faaliyetlerine devam etmesiyle İran’a uygulanan yatırımlarda hafifletmeye gidilecek olması, basında Tahran’ın diplomasi başarısı olarak yer buldu.

İran resmi haber ajansı IRNA, anlaşma haberini “İlk 100 günde nükleer anlaşma” başlığıyla duyurdu. Cumhurbaşkanı Ruhani’nin seçimleri kazanmasının ardından vadettiği ’İlk 100 günlük faaliyet programına’ atıfta bulunulan haberde, nükleer anlaşmanın en önemli neticesinin İran’ın uranyum zenginleştirme hakkının resmen tanınması olduğu belirtildi.

İran Devrim Muhafızları Ordusu’na yakınlığıyla bilinen Fars Haber Ajansı, internet sayfasında ABD Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri Eric Cantor’un İran ile 5+1 arasında imzalanan anlaşma hakkındaki “Anlaşmanın Tahran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini yeteri ölçüde kısıtlamadığı konusunda endişeliyiz. Anlaşma, İran’a resmen uranyum zenginleştirme hakkı tanıyor” açıklamasını ana sayfaya taşıyarak, anlaşmayı İran’ın ABD ve Batı karşısındaki diplomasi zaferi olarak değerlendirdi.

Yarı resmi Mehr Haber Ajansı, “İsrail feryat etti ama kimse sesini duymadı” başlığıyla verdiği haberde, İsrail’in anlaşmadan duyduğu rahatsızlığa değindi.

Kerry’nin açıklamaları tepkilere neden oldu

Öte yandan İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ile ABD’li mevkidaşı Kerry’nin anlaşma metni hakkındaki tezat açıklamaları ülkede gerginliğe neden oldu.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Merziye Afham, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin anlaşmanın İran’a uranyum zenginleştirme hakkı tanımadığı yönündeki açıklamalarına ilişkin, “Anlaşma metni hakkında bizim için geçerli olan, Sayın Dışişleri Bakanımız Zarif’in Cenevre’de yaptığı basın toplantısındaki açıklamalarıdır” sözleriyle duruma açıklık getirdi.

İran Milli Güvenlik Komisyonu Başkanı Alaaddin Burucerdi de Kerry’nin sözlerinin daha çok ABD hükümetindeki muhafazakarları sakinleştirmek için yapılmış bir açıklama olduğunu, bu anlaşma ile artık herkesin İran’ın uranyum zenginleştirme hakkına sahip olduğunu kabul ettiğini ifade etti.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun açıklamalarına da değinen Burucerdi, “Siyonist rejim ve Suudi Arabistan’ın öfkesi, anlaşmanın önemi ve etkisinin göstergesidir” değerlendirmesinde bulundu.

İtalya anlaşmadan memnun

İtalya Dışişleri Bakanı Emma Bonino ise, İran’ın nükleer programıyla ilgili İsviçre’nin Cenevre kentinde varılan anlaşma için yaptığı yazılı açıklamada, 5+1 ülkeleriyle İranlı yetkililer arasında varılan anlaşmadan dolayı oldukça memnunum” dedi.

İtalyan diplomasisinin bir numarası, geçiş olarak nitelediği bu aşamanın İran’ın nükleer programı konusunda uluslararası topluma güven vermesi konusunda önemli olduğunu belirtti.

Çok bilinmeyenli müzakere sürecinin henüz başında olduklarını, bununla birlikte varılan anlaşmanın Ortadoğu bölgesinde barış için yeni ufuklar açabileceğini kaydeden Bonino, geçmişte birçok yanlış adımlar gördüklerini ve bu sefer daha dikkatli olunması gerekliliğini dile getirdi.

Bölge ülkeleri de anlaşmayı memnuniyetle karşıladı

Irak Başbakanı Nuri el-Maliki'nin ofisinden yapılan yazılı açıklamada, İran ile 5+1 ülkeleri arasında varılan anlaşmadan memnuniyet duyulduğu belirtilerek, sözkonusu mutabakatın, bölgede güvenlik, istikrar ve kalkınma alanlarında yeni bir döneme vesile olması umudu dile getirildi. 

Suriye yönetimi de, "tarihi" olarak nitelendirdiği anlaşmayı memnuniyetle karşıladığını bildirdi. Suriye Dışişleri Bakanılığı'ndan bir yetkili, resmi haber ajansı SANA'da yer alan açıklamasında, anlaşmayla "İran'ın bölge istikrarı ve güvenliğindeki rolünün teyit edildiğini" belirterek, "Suriye, bu tarihi kazanımı dolayısıyla kardeş İran halkı ve basiretli liderlerini kutlamaktadır" dedi. 

Öte yandan Filistin yönetimi, Cenevre'de taraflar arasında varılan mutabakattan duyulan memnuniyeti ifade ederek aynı uluslararası iradenin Filistin konusunda da gösterilmesi çağrısında bulundu. 

AA muhabirine açıklama yapan Filistin Devlet Başkanlığı Sözcüsü Nebil Ebu Rudeyna, “Biz nükleer silahlardan arındırılmış Ortadoğu'dan yanayız. Bölgede ve dünyada barış ve istikrarın sağlanmasının tek yolu bu" dedi. Cenevre’de yürütülen müzakerelerin siyasette yeni bir dönem açtığını vurgulayan Rudeyna, "Şüphesiz ihtilafların çözümünün en kolay yolu ortak uluslararası çabalardır" diye konuştu. 

Rudeyna, Rusya, ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği'nden (AB) oluşan Ortadoğu Dörtlüsü'nün de aynı iradeyi göstererek İsrail-Filistin ihtilafının çözülmesi konusunda daha aktif bir rol üstlenmesi çağrısında bulundu. 



Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 29 Mart 2024
İmsak 05:18
Güneş 06:45
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:32
Yatsı 20:54
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13